Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa, WZJG) to choroba, w której proces zapalny obejmuje błonę śluzową i podśluzową jelita grubego. Proces ten zajmuje około 50% odbytnicy i 20% całego jelita grubego. WZJG najczęściej przebiega w postaci ostrych rzutów podzielonych okresami remisji, czyli wyciszenia objawów.

Przyczyna

Nie jest znana jednoznaczna przyczyna tej choroby, natomiast dużą rolę odgrywają tu cztery czynniki, które mogą wpływać na nasilenie objawów. Są to czynniki: psychosomatyczne, immunologiczne, genetyczne oraz infekcyjne. W przypadku tych ostatnich badacze wiążą zwiększenie zachorowalności na WZJG z zakażeniem Mycobacterium Paratuberculosis (bakterią podobną do prątka gruźlicy, a obecną m.in. w mleku UHT) albo z inni zakażeniami bakteriami z grupy Yersinia. Co do czynników psychosomatycznych – jak wiemy, wszechobecny stres wpływa negatywnie na funkcjonowanie organizmu. Może on zaostrzyć przebieg prawie każdej choroby, a zwłaszcza tych związanych z przewodem pokarmowym. Stres, poprzez wpływ ośrodkowego układu nerwowego na jelitowy układ nerwowy, może zaostrzać proces zapalny i nasilić występujące objawy, takie jak biegunka, przelewanie itp.

Objawy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego najczęściej objawia się biegunkami z domieszką śluzu i krwi w kale. Zazwyczaj stolec jest oddawany często, ale w małej objętości. Pacjenci odczuwają ból brzucha. Często ma on charakter rozlany, związany ze wzdęciami, zwykle czuć go po lewej stronie w dolnych partiach brzucha, czasem występuje również ból w rejonie odbytnicy. Może pojawić się gorączka, osłabienie, nierzadko też zmniejszenie masy ciała. Występują też zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, przyśpieszona perystaltyka, co wywołuje kurczowe bóle brzucha oraz uczucie parcia na stolec. Biegunka jest bardzo charakterystycznym objawem WZJG, natomiast między rzutami choroby u niektórych osób może pojawić się skłonność do zaparć.

Sprawdź: Biegunka – jak sobie radzić?

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego ma różne poziomy nasilenia. U około 50% pacjentów choroba przebiega łagodnie. Zwykle u tych osób pojawiają się dolegliwości typowe dla chorób jelit, czyli biegunki, skurcze, zmiany perystaltyki. U chorych z silnym przebiegiem WZJG pojawiają się dodatkowe symptomy w postaci utraty masy ciała, gorączki, silnego osłabienia. Często towarzyszą temu objawy ogólne, takie jak brak apetytu, stany podgorączkowe, umiarkowana niedokrwistość z niedoboru żelaza, podwyższone OB (odczyn Biernackiego – przyspieszenie opadania krwinek czerwonych). W bardzo zaawansowanych stadiach choroby zdarzają się stolce składające się tylko z krwi, śluzu i ropy.

Rozpoznanie

Na początku lekarz prowadzący zleca szeroką diagnostykę oceniającą występowanie czynnika infekcyjnego. Bada się kał w kierunku Campylobacter, Shigella, Salmonella, Yersinia i innych drobnoustrojów, a także pod kątem Clostridium difficile. Zlecane są również badania ogólne sprawdzające występowanie niedoborów żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego oraz morfologię. Badaniem podstawowym typowym w diagnostyce WZJG jest endoskopia jelita grubego z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.

Leczenie

Etapy leczenia są różne i zależne od stopnia zaawansowania choroby. Olbrzymie znaczenie w leczeniu ma stała opieka lekarza.

Dieta

Nie ma jednych wytycznych co do diety w tej jednostce chorobowej. Wiemy jednak, które produkty wpływają pozytywnie na pracę jelit, a które mogą tę pracę zakłócać. W podejściu żywieniowym najważniejsze jest to, aby dieta była bogata w składniki korzystne dla jelit oraz produkty o działaniu przeciwzapalnym.

Sprawdź: Dieta przeciwzapalna

Pamiętajmy, aby obserwować swój organizm i wybierać produkty, które nie nasilają objawów. Najważniejsze jest unikanie potraw, które wywołują dolegliwości lub je nasilają (przy pomocy aplikacji Pogotowie Dietetyczne możesz prowadzić dzienniczek żywieniowy – dzięki temu łatwiej „wyłapiesz” to, co Ci szkodzi). Jeżeli pojawiają się biegunki, to trzeba zmniejszyć ilość błonnika w diecie, a także produktów powodujących przyśpieszenie ruchów perystaltycznych jelit.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – tego nie jedz!

Jakie produkty najbardziej zagrażają jelitom?

Gluten

Może on wpływać na zanik kosmków jelitowych, przez co traci się zdolność do wchłaniania pokarmu. W efekcie coraz gorzej odżywiony organizm zaczyna chorować. Poza tym gluten rozszczelnia jelita, przez co więcej toksycznych substancji dostaje się do organizmu. To z kolei sprzyja chorobom autoagresywnym. Wraz z wyeliminowaniem glutenu z diety nic nie tracimy, a jedynie zyskujemy. Rezygnacja ze zbóż glutenowych nie wiąże się z ryzykiem niedoborów pokarmowych. Jest duży wybór innych źródeł węglowodanowych o zdecydowanie lepszym składzie niż najpopularniejsze zboża. Mamy przecież komosę ryżową, amarantus i grykę, które pod względem składników pokarmowych nie mają sobie równych.

Przeczytaj więcej na temat glutenu

Lektyny

Należą do grupy związków zwanych glikoproteinami, zatem w swojej strukturze zawierają białko i węglowodany. Gluten także należy do lektyn. Są one grupą białek nie do końca zdefiniowaną pod względem aktywności. Mają zdolność do „przyklejania” się i „udawania wroga” – działa to na zasadzie podobieństwa białek lub rozszczelniania jelita. Lektyny znajdziemy w każdym pokarmie, ale te, które wykazują najbardziej niekorzystne działanie, są w zbożach, pestkach, orzechach i roślinach strączkowych.

Obejrzyj film: Lektyny i gluten – dlaczego szkodzą?

Kwas fitynowy

Znajdziemy go głównie w zbożach, pseudozbożach, orzechach i pestkach. Jest go więcej w okrywie ziarna, a więc w zbożach nieoczyszczonych, tzw. pełnoziarnistych. Najchętniej łączy się z minerałami, takimi jak: magnez, wapń, cynk, sód, potas i żelazo, co może powodować niedobory tych składników.

Dowiedz się więcej na temat kwasu fitynowego.

Mleko

W mleku i jego przetworach jest wiele czynników, które wywołują problemy z układem pokarmowym. Po pierwsze jest to ogromna ilość substancji hormonalnych oraz antybiotyków, które dezorientują gospodarkę hormonalną organizmu. Poza tym mleko może oddziaływać na insulinę i nasilać jej sekrecję. Ponadto niektóre źródła podają, że mleko „zaśluzowuje”, co jest dobrą pożywką dla patogenów. Poza tym mleko może negatywnie wpływać na jelita i nasilać w nich stany zapalne. W dodatku obecne mleko zawiera kazeinę w postaci A1 (kiedyś była ona w postaci A2), która wiąże się z nasilaniem stanów zapalnych i zwiększaniem ryzyka chorób autoimmunologicznych.

Cukier

Nadmiar cukrów w diecie to prosta droga do utraty zdrowia. Jedzenie dużej ilości cukru negatywnie wpływa na funkcję jelit czy skład treści jelitowej, co sprzyja rozwojowi patogenów. Najgroźniejszym ze słodkich przeciwników jest cukier rafinowany. Niezależnie od postaci, w jakiej występuje, uznawany jest za jedną z najszkodliwszych substancji. Nie zawiera on żadnych wartości odżywczych, a jego częste spożywanie prowadzi do wystąpienia niedoborów witamin oraz minerałów niezbędnych dla zdrowia.

Więcej informacji o tym, jak można przywrócić zdrowie jelitom, znajdziesz w e-booku „SOS dla jelit”.

Prawa autorskie – zapoznaj się!