Protokół autoimmunologiczny (AIP) – spróbuj go, jeśli cierpisz na chorobę Hashimoto, RZS, bielactwo, łuszczycę, toczeń albo inną chorobę o nieznanym podłożu. Dla wielu osób jest to szansa na zdrowie lub znaczne złagodzenie dolegliwości chorobowych.
Co to są choroby autoimmunologiczne?
Czy to możliwe, abyśmy byli groźni sami dla siebie? Aby nasz własny organizm inicjował złożone procesy niszczenia organów oraz nas samych? Niestety tak. Tym właśnie charakteryzują się choroby autoimmunologiczne. Z powodu błędnie ukierunkowanych procesów i reakcji układu odpornościowego organizm przez pomyłkę atakuje sam siebie. Konsekwencją tego jest szereg chorób autoimmunologicznych. Stają się one coraz powszechniejsze i często atakują dwójkami lub trójkami. Z roku na rok wzrasta liczba chorych, a dane są naprawdę przerażające: jedna na 12 kobiet oraz jeden na 24 mężczyzn cierpi na tego typu chorobę! Są one często przekazywane z pokolenia na pokolenie i co najgorsze – latami bywają niezdiagnozowane.
Czy mamy wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych?
Mam dwie wiadomości: dobrą i złą. Wpływ na rozwój autoagresji mają nie tylko geny, lecz także liczne czynniki zewnętrzne, z którymi możemy walczyć. Bardzo duże znaczenie ma żywność. Wiele produktów powoduje zaburzenia w naszym układzie pokarmowym, czym doprowadza do rozwoju chorób autoagresywnych. Przykładem są cieknące jelita, przez które niewielkie ilości trujących związków, toksyn, niestrawionych elementów czy kulek tłuszczu (homogenizatów) przedostają się do układu krwionośnego. Później trafiają one do wątroby, stawów, trzustki i innych narządów, co powoduje rozwój stanów zapalnych. Następny etapem są już choroby autoimmunologiczne.
Wszystko zaczyna się w jelitach
Stwierdzenie, że wszystko zaczyna się w jelitach, jest bardzo prawdziwe! To nasz niezastąpiony strażnik pomiędzy światem zewnętrznym i wewnętrznym. Kiedy ta bariera przestaje prawidłowo funkcjonować, narażamy się na rozwój chorób autoagresywnych.
Żywność zmodyfikowana genetycznie jest nierozpoznawana przez nasz organizm, przez co jest źle trawiona (np. gluten). Podobnie żywność martwa (paczkowana) czy mocno obrobiona termicznie ma ogromny wpływ na nasz organizm. Brak bakterii i odpowiednich enzymów, nadmiar węglowodanów, obecność lektyn, kazeiny, antybiotyków, sterydów, stymulatorów, chemii, homogenizatów, kwasu fitynowego czy nawet działających prozapalnie olei roślinnych – to czynniki, które również mają wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych. Jeśli dodamy sobie do tego ciągły stres, który jest dolegliwością naszych czasów, infekcje, szczepienia, zakażenia bakteryjne czy wirusowe, to robi się tego naprawdę dużo!
A to jeszcze nie wszystko. Oto lista czynników, które także mają wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych:
- geny,
- niewłaściwa flora bakteryjna w jelitach i cieknące jelito,
- niewłaściwe pH żołądka,
- niedobory składników pokarmowych,
- dysfunkcja nadnerczy,
- niewłaściwy poziom hormonów płciowych,
- niski poziom witaminy D3,
- za mało lub za dużo jodu,
- nietolerancje pokarmowe i alergie pokarmowe,
- zatrucia metalami ciężkimi (zaburzenia metylacji – MTHFR),
- Candida,
- pasożyty.
Choć to wszystko brzmi bardzo poważnie, warto mieć świadomość, że możemy wpływać na nasze geny. Jedzenie naprawdę na znaczenie! To, jak funkcjonujemy na co dzień, co jemy, jak dbamy o siebie i swoją rodzinę, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Nawet jeśli w naszym bliskim otoczeniu pojawiła się choroba autoimmunologiczna, to najważniejsze, abyśmy wiedzieli, co mamy z tym zrobić. Odpowiednia dieta może zdziałać cuda, ale o tym już za chwilę.
Czy to mnie dotyczy? Jak zdiagnozować chorobę autoagresywną?
Profesjonalna diagnostyka jest bardzo ważna, dlatego wszelkie kroki należy podejmować we współpracy z lekarzem i dietetykiem. Nie diagnozujemy i nie leczymy się sami w domu. Przeczytanie kilku artykułów w internecie i pozyskanie wiedzy na temat autoagresji to dopiero początek. Co powinno budzić nasz niepokój? Te objawy mogą wskazywać na chorobę autoimmunologiczną:
- bóle mięśni i stawów,
- brak energii, ciągłe zmęczenie,
- drażliwość, zmiany nastrojów,
- niska odporność organizmu,
- wypadanie włosów lub łysienie plackowate,
- łuszczyca,
- ból jelit lub jelito drażliwe,
- suche śluzówki,
- problem z pamięcią i koncentracją,
- drętwienie kończyn,
- pokrzywka,
- atopowe zapalenie skóry,
- powtarzające się poronienia.
Być można od dawna obserwujesz u siebie powyższe dolegliwości. Oczywiście część z nich może dotyczyć zupełnie innych schorzeń, więc nie panikuj, jeśli wypadają ci włosy i czasem masz problem z koncentracją. A być może masz już zdiagnozowaną chorobę autoimmunologiczną, ale lekarz nie przekazał ci innych sposobów na walkę z rozwojem choroby czy zmniejszeniem liczby przeciwciał w organizmie.
Dowiedz się więcej na temat diagnostyki chorób autoimmunologicznych
Choroby autoimmunologiczne
Najczęściej spotykane choroby autoimmunologiczne to:
- choroba Addisona,
- niedokrwistość złośliwa,
- zapalenie skórno-mięśniowe,
- toczeń – różne odmiany (SLE),
- stwardnienie rozsiane (SM),
- zespół Sjögrena (SS).
- twardzina układowa (PSS),
- zespół antyfosfolipidowy (APS),
- zapalenie wątroby (AIH),
- mieszana choroba tkanki łącznej (MCTD),
- zapalenie wielomięśniowe (PM),
- zapalenie skórno-mięśniowe (DM),
- reumatoidalne zapalane stawów (RZS),
- choroba Hashimoto,
- choroba Gravesa–Basedowa,
- cukrzyca typu 1,
- celiakia.
Pod znakiem zapytania są schorzenia, które nie zostały do końca zakwalifikowane do autoagresywnych, ale podejrzewa się je o podłoże autoimmunologiczne. Są to: schizofrenia, endometrioza, sarkoidoza, łysienie plackowate, łuszczyca, rumień, niepłodność, atopowe zapalenie skóry.
Dieta to jeden z najważniejszych kroków w drodze do wyleczenia, dlatego nie powinna być samodzielnie układana. Każdy z nas jest inny, mamy różne wyniki badań, dlatego warto pamiętać, że sami nie znajdziemy najlepszego i najbardziej efektywnego sposobu na walkę z chorobą. Ważne jest wsparcie i współpraca z dietetykiem. Przechodzimy więc powoli do sedna, czyli do stosowania protokołu autoimmunologicznego.
Co to jest protokół autoimmunologiczny?
Protokół autoimmunologiczny (ang. autoimmune protocol lub AIP) to program dietetyczny dla osób cierpiących na choroby autoagresywne. Chorób tych nie da się całkowicie wyleczyć, jednak stosowanie odpowiedniego sposobu odżywiania może je cofnąć, spowodować ich remisję lub całkowicie usunąć ich objawy. Jest to bardzo restrykcyjna i nietypowa dieta, a produkty, które są w niej zakazane, mogą cię bardzo zaskoczyć.
W protokole autoimmunologicznym podstawą jest odstawienie glutenu i nabiału oraz stopniowe wprowadzanie kolejnych pokarmów pod opieką dietetyka. Informacje o tym, co dokładnie możesz jeść, a z czego powinieneś zrezygnować, znajdziesz poniżej.
Obejrzyj film i dowiedz się więcej: Protokół autoimmunologiczny
Protokół autoimmunologiczny zakłada wykluczenie wszystkich potencjalnie szkodliwych produktów na co najmniej 30 dni, a najlepiej na 90 dni. Niestety, czasami zmiany muszą być wprowadzone na dłuższy czas. Jest to bardzo indywidualna kwestia. Następnie włącza się po kolei zakazane produkty i obserwuje się organizm. Problematyczne mogą być wszystkie produkty lub tylko jeden. Najczęściej problem dotyczy grupy produktów (np. nabiał, warzywa psiankowate, pestki, orzechy, zboża i pseudozboża). Dieta eliminacyjna jest wbrew pozorom najprostszą i najszybszą drogą do polepszenia stanu zdrowia. Aby wprowadzić eliminacje, najlepiej wykonać testy nietolerancji pokarmowych. Takie testy może zlecić ci jeden z naszych dietetyków.
Protokół autoimmunologiczny a dieta
Zaplanowanie odpowiedniego odżywiania w chorobach autoimmunologicznych to duże wyzwanie, dlatego nie powinno się tego robić samemu. Bardzo przydatna będzie pomoc dietetyka, który zaproponuje odpowiednie rozwiązanie i pokieruje naszą ścieżką leczenia (polecamy skorzystać z doświadczonej kadry Ajwen).
Dieta w autoagresji obowiązkowo nie powinna zawierać glutenu i nabiału. W zależności od stanu naszego organizmu, schorzeń i dolegliwości możemy zdecydować się na dietę paleo, protokół autoimmunologiczny, Body Ecology Donny Gates czy dietę dr Dąbrowskiej – możemy też stosować je na przemian. Ważne są również indywidualnie dobrane suplementy.
Odpowiednia dieta ma nam pomóc w redukcji dolegliwości. Bardzo ważne jest więc zlokalizowanie czynników wyzwalających chorobę. Istotne jest również uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów, które mogły być spowodowane nieprawidłowym wchłanianiem, a także zadbanie o nasze jelita. Odzyskanie właściwej funkcji przewodu pokarmowego może potrwać od sześciu miesięcy do nawet roku! W tym czasie naszym głównym celem powinna być odpowiednio dobrana dieta.
Dieta w protokole – najważniejsze zasady
Poniżej prezentujemy najważniejsze zasady, które obowiązują w protokole autoimmunologicznym. Oczywiście nie wszystko da się wpasować w jeden schemat, więc jeśli masz jakiekolwiek pytania czy wątpliwości, warto to skonsultować z dietetykiem.
1. Spożywaj żywą żywność
Żywa żywność to żywność fermentująca, dojrzewająca, kiszona, niepaczkowana i nieobrobiona termicznie.
2. Spożywaj czystą żywność
Chodzi o żywność bez dodatków, konserwantów, sterydów i antybiotyków. Sięgaj po produkty, które nie są genetycznie modyfikowane.
3. Ogranicz martwą żywność
To żywność paczkowana, która może przeleżeć kilka albo kilkanaście lat i nic jej nie będzie. Przykładem martwej żywności jest mleko UHT, które nie ma żadnych wartości odżywczych.
Przeczytaj: mleko krowie kontra mleko roślinne
4. Wyklucz gluten z diety
Zastosowanie protokołu autoimmunologicznego oznacza wykluczenie glutenu na 100%. Kryje się za tym rezygnacja z produktów zawierających gluten, czytanie etykiet podczas zakupów (nawet w mięsie można znaleźć gluten!) oraz wysterylizowanie otoczenia (kuchnia, naczynia, warunki przygotowywania potraw). Gluten krzyżuje się z wieloma produktami i dlatego powstał protokół autoimmunologiczny. Obecnie znamy 24 substancje, które reagują krzyżowo z glutenem. Są to: żyto, jęczmień, orkisz, polska pszenica, owies, gryka, sorgo, proso, amarantus, komosa ryżowa, kukurydza, ryż, ziemniak, konopie, teff, soja, mleko, czekolada, drożdże, sezam, tapioka (maniok lub juka), jajka oraz kawy (instant, latte, espresso, importowane).
Sprawdź: Dieta bezglutenowa – jak to ogarnąć?
5. Ostrożnie ze zbożami i kaszami
W protokole całkowicie wyłącza się zboża. Oczywiście dietę można modyfikować i jeśli po zakończeniu protokołu włączamy zboża (np. amarantus, grykę czy kaszę jaglana), to muszą one posiadać certyfikaty bezglutenowe potwierdzające bezpieczeństwo.
6. Sprawdź nietolerancję na jaja
Jest to kolejny produkt zabroniony podczas protokołu AIP. Czy wiesz, że 50% osób nie toleruje jaj? W chorobach autoimmunologicznych problem dotyczy aż 80% osób. Często jest to bezobjawowe. Warto zrobić testy nietolerancji pokarmowej IgG, IgA. Jeśli pojawi się nietolerancja, trzeba całkowicie wykluczyć jaja z diety lub spożywać tylko żółtko (to zależy od stopnia nasilenia nietolerancji). Nietolerancje bywają zarówno na jaja kurze, jak i przepiórcze, kacze i gęsie. Gdzie możesz zrobić badania na nietolerancję jaj? Polecamy testy w Vitaimmun – FoodScan IgG/IgA 112.
Dowiedz się więcej: Alergie i nietolerancje pokarmowe
7. Spożywaj zielone warzywa, unikaj roślin psiankowatych i zrezygnuj ze strączków
Strączki zawierają lektyny, które przyklejają się do naszych tkanek oraz do jelit. Po spożyciu roślin strączkowych lektyny przechodzą przez jelita do krwiobiegu, co powoduje stany zapalne w całym organizmie. Przyczyniają się tym samym do wywoływania chorób autoimmunologicznych.
Dowiedz się więcej na temat strączków
8. Zrezygnuj z nabiału
Dlaczego? Warto zrezygnować z produktów mlecznych ze względu na kazeinę (która drażni jelita i wywołuje autoagresję) oraz alfa i beta laktoglobulinę. Nabiał zawiera również laktozę, której większość ludzi nie toleruje.
9. Ostrożnie z owocami
W zależności od choroby i dolegliwości możliwe będzie spożywanie owoców. To w dużej mierze kwestia indywidualna. Na pewno ważne jest wyłączenie soków owocowych ze względu na fruktozę.
10. Dbaj o jelita i wprowadź enzymy trawienne
Przeczytaj, jak poprawić pracę jelit.
11. Wyklucz chemię ze swojego otoczenia
Bardzo ważne w chorobach immunologicznych jest usunięcie chemii z jedzenia, kosmetyków oraz otoczenia.
12. Unikaj stresu
Popraw swoje relacje, zadbaj o brak toksyczności w twoim życiu i unikaj sytuacji stresowych, gdyż mają on wpływ na twój organizm. Pamiętaj o relaksie, odpoczynku i dobrze spędzonych chwilach. Produkcja endorfin pozwoli na redukcję stresu!
Produkty dozwolone
Zapoznałeś się już ze sporą dawką informacji. Jest tego dużo do przyswojenia, ale najważniejsze przed tobą. Dotarłeś do momentu, w którym zdradzimy ci, jakie produkty są dozwolone w protokole autoimmunologicznym. Co możesz jeść, a czego powinieneś unikać?
1. Mięso, ryby, owoce morza i jaja (jeśli nie ma nietolerancji)
Baranina, dzik, indyk, cielęcina, gęś, jagnięcina, jeleń, kaczka, konina, królik, kurczak, wieprzowina, dorsz, flądra, halibut, makrela, łosoś, pstrąg, sardynki, szczupak, śledź, tuńczyk, homar, kraby, krewetki, langusty, kałamarnica, małże, omułki, ostrygi, ośmiornica.
2. Podroby
Warto spożywać wewnętrzne organy zwierząt, np. wątroby, serca czy nerki z kurczaka, królika albo cielaka. Podroby muszą być koniecznie ekologiczne i muszą pochodzić ze sprawdzonych źródeł. Warto również spożywać szpik kostny oraz bulion.
3. Surowizna
Najlepszym mięsem jest surowa wątroba, która jest słodka w smaku. Jeśli masz problem ze spożyciem surowego mięsa, można zrobić koktajl ze spiruliną i chlorellą.
Surowa wątroba zawiera prawdziwe żelazo, które ma dużą biodostępność, a także witaminy z grupy B oraz enzymy wspomagające trawienie.
4. Warzywa
Jedz przede wszystkim zielone warzywa, takie jak: kapusta, brokuł, kalafior, brukselka, kalarepa, szparagi, kabaczki, kiełki, cebula, szczypiorek, rzodkiewka, czosnek, rzepa, por, jarmuż, seler naciowy, koperek, pietruszka, szpinak.
5. Owoce
Agrest, ananas, arbuz, aronia, awokado, banan, borówka, brzoskwinia, cytryna, czereśnia, figa, granat, grejpfrut, gruszka, jabłko, jagoda, jeżyna, kiwi, liczi, mango, malina, mandarynka, marakuja, melon, morele, morwa, nashi, papaja, pigwa, pomelo, pomarańcza, poziomka, porzeczka, śliwka, truskawka, wiśnia, żurawina.
6. Kiszonki
Kiszone ogórki, buraki i kiszona kapusta, która poprawia florę bakteryjną jelit (jeśli nie występuje nietolerancja histaminy).
7. Tłuszcze
Awokado, olej kokosowy, tłuszcz zwierzęcy, oliwa, olej z wątroby dorsza (tran) lub kryla.
8. Napoje
Woda, napary i herbaty ziołowe.
Czego zabraknie w twojej lodówce? Produkty zakazane
1. Mięso, ryby i jaja
Produkty z puszki, produkty przetworzone, produkty zawierające konserwanty, parówki, mielonki, mięso i ryby niewiadomego pochodzenia, pochodzące z hodowli masowych, niewypasane naturalnie i ekologicznie.
2. Warzywa
Rezygnacja z warzyw z grupy psiankowatych. Są to warzywa, które szczególnie oddziałują na nasz organizm. Ingerują w funkcjonowanie naszego mózgu, rozszczelniają jelita oraz wpływają na układ odpornościowy. Jest to związane z substancjami chemicznymi nazywanymi glikoalkaloidami, które są używane przez rośliny do odstraszania zwierząt. Ponadto psiankowate zawierają groźne lektyny oraz saponiny, podobnie jak zboża czy strączki. Pomidor zawiera taki typ lektyn, który bardzo szybko dostaje się do krwiobiegu i przyczynia się do rozwoju cieknącego jelita.
Rośliny psiankowate to: ziemniaki, papryka, bakłażan, pomidor, pieprz, chili, tytoń. Więcej na ich temat znajdziesz tutaj.
Rezygnujemy również ze strączków, które zawierają niebezpieczne lektyny. Są to: fasola, soczewica, groch, bób, ciecierzyca, soja, orzeszki ziemne.
3. Owoce
Protokół autoimmunologiczny pozwala na jedzenie owoców i niektórych produktów skrobiowych typu batat. Jeżeli mamy insulinooporność połączoną z autoimmunologią, to zwykle zmniejszamy ilość węglowodanów w diecie. Robimy tak ze względu na to, że nadmiar insuliny może spowodować autoagresję w organizmie.
4. Cukier i słodycze
Usuwamy z diety: cukier biały i brązowy, ciastka, ciasteczka, batoniki, czekolady, cukierki. Wyrzucamy każdy rodzaj cukru, produkty zawierające syrop glukozowo-fruktozowy, glukozowy. Miód jest w porządku, jeśli mamy go ze sprawdzonych źródeł – wtedy może mieć on korzystne działanie.
5. Orzechy i nasiona
Orzechy brazylijskie, dynia łuskana, kasztany, orzechy laskowe, migdały, pekany, pini, pistacje, sezam, słonecznik, orzechy włoskie, nerkowce – również są niedozwolone podczas trwania protokołu AIP. W tym czasie dozwolony jest jedynie orzech kokosowy.
6. Mąki i kasze ze zbóż
Kasza jaglana, amarantus, kasza gryczana czy komosa ryżowa – należy ich unikać podczas protokołu AIP! Zamiast mąk ze zbóż, możesz stosować takie mąki, jak: z bananów, z kasztanów, żołędziowa, sago (mączka skrobiowa z palmy sagowej), maranta, kudzu.
7. Produkty i dania z mąki pszennej
Powinno się zrezygnować ze wszystkich produktów, które zawierają mąkę pszenną oraz mąki zawierające gluten. Chleb pszenny, bułki pszenne, ciasta, ciasteczka, rogaliki, wafelki, drożdżówki, pączki i innego rodzaju słodkie wypieki, pierogi, naleśniki, pizza, makarony, zapiekanki makaronowe – to wszystko jest niedozwolone.
Przeczytaj: Pszenica – co z nią jest nie tak?
Wskazówka Ajwen: Celiakia oznacza rezygnację z glutenu na 100%. Należy pozbyć się z diety wszelkich produktów mogących zawierać nawet śladowe ilości glutenu: mięsa z hipermarketów, przypraw, sosów czy niecertyfikowanych kasz bezglutenowych (amarantus czy gryka). Dodatkowo otoczenie chorego na celiakię musi zostać całkowicie wysterylizowane. Oznacza to, że kuchnia oraz domownicy muszą się dostosować do diety i zasad chorego.
8. Nabiał
Mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, śmietana, żółty ser, biały ser.
9. Cukier i słodycze
Cukier biały i brązowy, ciastka, batoniki, czekolady, cukierki, czekolada, czekolada mleczna.
10. Tłuszcze roślinne
Zrezygnuj z margaryny i olejów roślinnych, które mogą być toksyczne dla naszego organizmu (np. rzepakowy, słonecznikowy).
11. Napoje
Herbata czarna, zielona, czerwona, herbaty słodzone, kawa, kakao, soki, napoje: słodkie, gazowane, alkoholowe.
Protokół autoimmunologiczny – przeszkody i problemy
Nie wiem, jakie produkty mi szkodzą
Tutaj pomocny może się okazać test nietolerancji pokarmowej. Najlepszy będzie taki, który obejmuje 2 klasy przeciwciał: IgA i IgG. Nietolerancje pokarmowe dają objawy oddalone w czasie od spożycia produktu nawet o 3–4 dni, dlatego trudno zidentyfikować samemu, na jaki produkt jesteśmy nadwrażliwi. Ponadto zdarza się, że objawy są niespecyficzne, niezwiązane z układem pokarmowym. To powoduje, że trudno znaleźć związek z odczuwanymi dolegliwościami a spożywaną żywnością.
Pomimo stosowania diety nie odczuwam poprawy samopoczucia oraz stanu zdrowia
Być może to stan przejściowy, zanim organizm zaadoptuje się do nowego sposobu odżywiania. Jeżeli wprowadziłeś protokół autoimmunologiczny bezpośrednio po stosowaniu przeciętnej diety, bez fazy przejściowej – faza adaptacji może potrwać dłużej, niż gdybyś stosował protokół po wcześniejszym stosowaniu diety paleo lub samuraja (bezglutenowej i bezmlecznej). Możliwe, że spożywasz również zbyt małą ilość węglowodanów lub zbyt mało kalorii w posiłkach. Możesz ponadto cierpieć na dodatkowe, nieuwzględnione w protokole, nietolerancje pokarmowe.
Moje wyniki badań się nie poprawiają
Czasem trzeba trochę poczekać, aby zauważyć poprawę widoczną w wynikach badań. Jeśli jednak dostrzegasz, że masz lepsze samopoczucie, lepszy sen, chudniesz, to znaczy, że twój organizm wraca do równowagi.
Dokuczają mi uporczywe problemy trawienne
Być może zbyt szybko zwiększyłeś ilość tłuszczu w diecie lub masz problem z trawieniem celulozy i źle się czujesz po zjedzeniu surowych warzyw. W takiej sytuacji spożywaj warzywa w postaci gotowanej lub zmiksowanej (np. w formie zupy krem). Spowoduje to rozbicie celulozy na bardziej przyswajalne formy.
Brak mi energii
Bardzo prawdopodobne, że organizm przestawia się na spalanie tłuszczu zamiast cukru i przez kilka pierwszych dni możesz czuć się gorzej.
Uprawiam sport i nie mam siły na treningi
Protokół autoimmunologiczny jest dość restrykcyjną dietą, wykluczającą wiele grup produktów. Po wprowadzeniu takiego sposobu odżywiania organizm musi się przystosować do zmian. Lepiej w początkowej fazie nie trenować zbyt intensywnie i dać organizmowi czas na to, aby się przestawić. Ponadto protokół autoimmunologiczny jest głównie przeznaczony dla osób z chorobami z autoagresji, dla których bardzo intensywny wysiłek nie jest wskazany. Przyczynia się on bowiem do podnoszenia poziomu kortyzolu i rozszczelnienia jelit. Tym samym wzmaga się stan zapalny w organizmie, który chcemy wyciszyć.
Dowiedz się więcej o stanach zapalnych
Nie mogę schudnąć
Być może spożywasz zbyt dużo owoców i masz problem z gospodarką cukrową. Do problemów ze schudnięciem mogą przyczyniać się także niezidentyfikowane nietolerancje pokarmowe, które wywołują stan zapalny w organizmie. Podobnie problemem może być białko jedzone na kolację. Białko również stymuluje wyrzut insuliny, choć nie w tak dużym stopniu jak węglowodany.
Nie mogę przytyć
Być może jesz zbyt mało węglowodanów lub posiłki są zbyt mało kaloryczne. Sprawdź, czy spożywasz wystarczającą ilość posiłków i odpowiednio duże porcje. Jeżeli jesteś osobą aktywną fizycznie, ilość węglowodanów ma tym większe znaczenie.
Czy na pewno masz nadkwasotę i refluks? Zalecenia medyczne/dietetyczne są zwykle takie: jedzmy często ale mało, jedzmy lekkostrawnie, czyli produkty mączne, pszenne lub typu pierś kurczaka (nietłuste), unikajmy kwaśnych potraw, stosujmy leki zobojętniające kwas solny. Pijmy dużo płynów. WSZYSTKIE TE ZALECENIA SĄ ZŁE! Dlaczego? Dowiedz się więcej.
Suplementacja
Suplementacja w protokole autoimmunologicznym to sprawa bardzo indywidualna. Ważne jest, aby nie kupować i nie stosować suplementów na własną rękę. Takie działanie może nam zaszkodzić. Warto zrobić komplet badań i skonsultować je z dietetykiem. Suplementy są dobierane do współistniejącego problemu, np. chore jelita, insulinooporność, zaburzenia metylacji.
Poniżej lista przykładowych suplementów. Przed spożyciem należy wykonać odpowiednie badania i skonsultować wyniki z dietetykiem, który pomoże dobrać odpowiednie suplementy oraz dawkę.
Przykłady suplementów w zaburzeniach metylacji:
- Methyl Guard
- Kwas foliowy zmetylowany 5-MTHF
- B12 zmetylowana (methyl)
- B-Right
- TMG 1–3 g lub więcej
- Q10
- Cholina (500–1000 g) lub fosfocholina 2 × 300 mg
- Omega-3 – DHA/EPA (badania!) 2–3 g
- Selen i cynk (100 mcg / 50 mg) – seleno-L-metionina, chelat aminokwasowy
- Witamina C – 5 g
- Miedź 1,5–3 mg/dzień (1 mg miedzi na każde 15 mg cynku) – nie zawsze
- Magnez (malate) 2 × 100 mg (magnez i wapń)
- Kurkumina
- DIM
- Sylimaryna
- MSM
- Ziemia okrzemkowa
- D3/K2 lub tran, nie używać, gdy jest słońce
- R-ALA (3 × 100 mg lub 3 × 200 mg)
- Probiotyki
- Candida Suport.
Przykłady suplementów w autoagresji:
- D3 – optymalny poziom to ponad 80 ng/ml (K2, D3).
- Selen – norma spożycia to 55 mcg (przy chorobie Hashimoto nawet do: 300–400 mcg – ale przez 3 miesiące). Selen zmniejsza toksyczne działanie jodu na tarczycę.
- Ferrytyna, normy 12–150 ng/ml. Poziom 40 ng/ml jest potrzebny, by zastopować wypadanie włosów, a ponad 70 ng/ml – jest niezbędny, by włosy odrosły. Optymalny poziom w przypadku choroby Hashimoto to 90–110ng/ml. Dawkę stosujemy 3 × 1.
- Cynk 25–50 mg (optymalnie ok. 30 mg/dzień). Wyższe dawki mogą obniżyć poziom żelaza i miedzi w organizmie (co w przypadku MTHFR jest dobre).
- Miedź 1,5–3 mg/dzień (1 mg miedzi na każde 15 mg cynku)
- Omega-3 (DHA, EPA)
- Hormony tarczycy: Euthyrox, Letrox, Novothyral
- Sproszkowana tarczyca (1/2 dawki)
- Czasami jod (kelp) lub algi w diecie
- Witamina C (acerola, camu camu)
- R-ALA (3 × 100 mg lub 3 × 200 mg)
- TMG (trimetyloglicyna – betaina) (3 × 1000 mg) – donor grup metylowych
- Żywe kultury bakterii (Lactobacillus i Bifidobacterium) lub SBO – Body Biotics
- B-complex (zmetylowany) – Jarrow Formulas (1000%)
- Betaina HCL (650 mg)
- Cholina (0,5–1 g), Inozytol (0,5–4 g) – witamina z grupy B
- Kurkumina 500–2000 mg/dzień
- Cynamon – wyciąg w kapsułkach 1000 mg/dzień
- Resveratrol 2 × 5 mg (już działa) – zwykle 250–500 mg/dzień
- Berberyna (berberyna HCL) – 500–1000 mg/dzień
- Wyciąg z pestek winogron (Grape Seed Extract) – 500–600 mg/dzień
- Korzeń Maca – 10 g/dzień
- Kwercetyna 800 mg (2–3 razy dziennie)
- Gotu Kola – poprawia funkcje mózgu, np. w chorobie Alzheimera (1000 mg/dzień)
- Sylimaryna (300 mg × 3)
- Multiwitaminy – naturalne.
Najważniejsze porady w protokole autoimmunologicznym
Poniżej najważniejsze wskazówki, które pomogą ci podczas stosowania protokołu autoimmunologicznego. Jeśli masz pytania umów się na wizytę z dietetykiem, który rozwieje wszystkie twoje wątpliwości.
- Pij codziennie minimum 2 l wody.
- Jedz dobre tłuszcze: awokado, olej kokosowy, smalec, łój wołowy i barani, oliwa z oliwek.
- Unikaj produktów przetworzonych z dodatkami E.
- Sprawdzaj etykiety każdego produktu, który chcesz zakupić – gluten może być wszędzie!
- Jedz mięso i warzywa z ekologicznych źródeł.
- Łącz mięso z warzywami nieskrobiowymi.
- Unikaj roślin psiankowatych, takich jak: ziemniaki, pomidory, papryka, bakłażan, jagody goji, tytoń (palenie papierosów) oraz niektórych przypraw (np. pieprz, gałka muszkatołowa, chili).
- Dbaj o jelita – ich naprawa może potrwać nawet do roku!
- Jedz kiszonki, gdyż zawierają żywe kultury bakterii (jeśli nie masz nietolerancji histaminy).
- Spożywaj surowe warzywa do każdego posiłku, jeśli twój organizm nie ma problemu z trawieniem. Jeśli pojawiają się problemy, warto wprowadzić warzywa gotowane, np. zupy kremy.
- Pij soki warzywne z wyciskarek.
- Unikaj soków owocowych ze względu na nadmiar cukrów. Natomiast same owoce zwykle są dozwolone. To zależy od tego, czy cierpisz na insulinooporność i w jakim stopniu jest ona nasilona.
- Spożywaj produkty, które odżywają ciało i umysł. Wybieraj te gęste odżywczo: wątroba i inne podroby, tłuszcz zwierzęcy, wywary na kościach, brokuły, jarmuż, zielone warzywa.
- Cierpisz na wzdęcia – wyłącz produkty z grupy FODMAP.
- Prowadź swój dzienniczek żywieniowy. Codziennie zapisuj objawy, samopoczucie, wagę, wypróżnienia (dzienniczek możesz prowadzić w naszej aplikacji Pogotowie dietetyczne).
- Zadbaj o relaks, stosuj zasadę 8-8-8 (8 godzin pracy, 8 godzin czasu wolnego, 8 godzin snu).
- Zadbaj o swoje nadnercza (dowiedz się więcej).
Gotowy jadłospis zgodny z założeniami protokołu autoimmunologicznego znajdziesz w naszej aplikacji Ajwendieta.
Pamiętaj, że powyższa treść nie jest poradą medyczną. Wszelkie zmiany żywieniowe przeprowadzaj pod opieką lekarza lub dietetyka!
JEŚLI POTRZEBUJESZ POMOCY, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN
Autor
Iwona Wierzbicka
Protokół autoimmunologiczny (AIP) – spróbuj go, jeśli cierpisz na chorobę Hashimoto, RZS, bielactwo, łuszczycę, toczeń albo inną chorobę o nieznanym podłożu. Dla wielu osób jest to szansa na zdrowie lub znaczne złagodzenie dolegliwości chorobowych.
Co to są choroby autoimmunologiczne?
Czy to możliwe, abyśmy byli groźni sami dla siebie? Aby nasz własny organizm inicjował złożone procesy niszczenia organów oraz nas samych? Niestety tak. Tym właśnie charakteryzują się choroby autoimmunologiczne. Z powodu błędnie ukierunkowanych procesów i reakcji układu odpornościowego organizm przez pomyłkę atakuje sam siebie. Konsekwencją tego jest szereg chorób autoimmunologicznych. Stają się one coraz powszechniejsze i często atakują dwójkami lub trójkami. Z roku na rok wzrasta liczba chorych, a dane są naprawdę przerażające: jedna na 12 kobiet oraz jeden na 24 mężczyzn cierpi na tego typu chorobę! Są one często przekazywane z pokolenia na pokolenie i co najgorsze – latami bywają niezdiagnozowane.
Czy mamy wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych?
Mam dwie wiadomości: dobrą i złą. Wpływ na rozwój autoagresji mają nie tylko geny, lecz także liczne czynniki zewnętrzne, z którymi możemy walczyć. Bardzo duże znaczenie ma żywność. Wiele produktów powoduje zaburzenia w naszym układzie pokarmowym, czym doprowadza do rozwoju chorób autoagresywnych. Przykładem są cieknące jelita, przez które niewielkie ilości trujących związków, toksyn, niestrawionych elementów czy kulek tłuszczu (homogenizatów) przedostają się do układu krwionośnego. Później trafiają one do wątroby, stawów, trzustki i innych narządów, co powoduje rozwój stanów zapalnych. Następny etapem są już choroby autoimmunologiczne.
Wszystko zaczyna się w jelitach
Stwierdzenie, że wszystko zaczyna się w jelitach, jest bardzo prawdziwe! To nasz niezastąpiony strażnik pomiędzy światem zewnętrznym i wewnętrznym. Kiedy ta bariera przestaje prawidłowo funkcjonować, narażamy się na rozwój chorób autoagresywnych.
Żywność zmodyfikowana genetycznie jest nierozpoznawana przez nasz organizm, przez co jest źle trawiona (np. gluten). Podobnie żywność martwa (paczkowana) czy mocno obrobiona termicznie ma ogromny wpływ na nasz organizm. Brak bakterii i odpowiednich enzymów, nadmiar węglowodanów, obecność lektyn, kazeiny, antybiotyków, sterydów, stymulatorów, chemii, homogenizatów, kwasu fitynowego czy nawet działających prozapalnie olei roślinnych – to czynniki, które również mają wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych. Jeśli dodamy sobie do tego ciągły stres, który jest dolegliwością naszych czasów, infekcje, szczepienia, zakażenia bakteryjne czy wirusowe, to robi się tego naprawdę dużo!
A to jeszcze nie wszystko. Oto lista czynników, które także mają wpływ na rozwój chorób autoimmunologicznych:
- geny,
- niewłaściwa flora bakteryjna w jelitach i cieknące jelito,
- niewłaściwe pH żołądka,
- niedobory składników pokarmowych,
- dysfunkcja nadnerczy,
- niewłaściwy poziom hormonów płciowych,
- niski poziom witaminy D3,
- za mało lub za dużo jodu,
- nietolerancje pokarmowe i alergie pokarmowe,
- zatrucia metalami ciężkimi (zaburzenia metylacji – MTHFR),
- Candida,
- pasożyty.
Choć to wszystko brzmi bardzo poważnie, warto mieć świadomość, że możemy wpływać na nasze geny. Jedzenie naprawdę na znaczenie! To, jak funkcjonujemy na co dzień, co jemy, jak dbamy o siebie i swoją rodzinę, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Nawet jeśli w naszym bliskim otoczeniu pojawiła się choroba autoimmunologiczna, to najważniejsze, abyśmy wiedzieli, co mamy z tym zrobić. Odpowiednia dieta może zdziałać cuda, ale o tym już za chwilę.
Czy to mnie dotyczy? Jak zdiagnozować chorobę autoagresywną?
Profesjonalna diagnostyka jest bardzo ważna, dlatego wszelkie kroki należy podejmować we współpracy z lekarzem i dietetykiem. Nie diagnozujemy i nie leczymy się sami w domu. Przeczytanie kilku artykułów w internecie i pozyskanie wiedzy na temat autoagresji to dopiero początek. Co powinno budzić nasz niepokój? Te objawy mogą wskazywać na chorobę autoimmunologiczną:
- bóle mięśni i stawów,
- brak energii, ciągłe zmęczenie,
- drażliwość, zmiany nastrojów,
- niska odporność organizmu,
- wypadanie włosów lub łysienie plackowate,
- łuszczyca,
- ból jelit lub jelito drażliwe,
- suche śluzówki,
- problem z pamięcią i koncentracją,
- drętwienie kończyn,
- pokrzywka,
- atopowe zapalenie skóry,
- powtarzające się poronienia.
Być można od dawna obserwujesz u siebie powyższe dolegliwości. Oczywiście część z nich może dotyczyć zupełnie innych schorzeń, więc nie panikuj, jeśli wypadają ci włosy i czasem masz problem z koncentracją. A być może masz już zdiagnozowaną chorobę autoimmunologiczną, ale lekarz nie przekazał ci innych sposobów na walkę z rozwojem choroby czy zmniejszeniem liczby przeciwciał w organizmie.
Dowiedz się więcej na temat diagnostyki chorób autoimmunologicznych
Choroby autoimmunologiczne
Najczęściej spotykane choroby autoimmunologiczne to:
- choroba Addisona,
- niedokrwistość złośliwa,
- zapalenie skórno-mięśniowe,
- toczeń – różne odmiany (SLE),
- stwardnienie rozsiane (SM),
- zespół Sjögrena (SS).
- twardzina układowa (PSS),
- zespół antyfosfolipidowy (APS),
- zapalenie wątroby (AIH),
- mieszana choroba tkanki łącznej (MCTD),
- zapalenie wielomięśniowe (PM),
- zapalenie skórno-mięśniowe (DM),
- reumatoidalne zapalane stawów (RZS),
- choroba Hashimoto,
- choroba Gravesa–Basedowa,
- cukrzyca typu 1,
- celiakia.
Pod znakiem zapytania są schorzenia, które nie zostały do końca zakwalifikowane do autoagresywnych, ale podejrzewa się je o podłoże autoimmunologiczne. Są to: schizofrenia, endometrioza, sarkoidoza, łysienie plackowate, łuszczyca, rumień, niepłodność, atopowe zapalenie skóry.
Dieta to jeden z najważniejszych kroków w drodze do wyleczenia, dlatego nie powinna być samodzielnie układana. Każdy z nas jest inny, mamy różne wyniki badań, dlatego warto pamiętać, że sami nie znajdziemy najlepszego i najbardziej efektywnego sposobu na walkę z chorobą. Ważne jest wsparcie i współpraca z dietetykiem. Przechodzimy więc powoli do sedna, czyli do stosowania protokołu autoimmunologicznego.
Co to jest protokół autoimmunologiczny?
Protokół autoimmunologiczny (ang. autoimmune protocol lub AIP) to program dietetyczny dla osób cierpiących na choroby autoagresywne. Chorób tych nie da się całkowicie wyleczyć, jednak stosowanie odpowiedniego sposobu odżywiania może je cofnąć, spowodować ich remisję lub całkowicie usunąć ich objawy. Jest to bardzo restrykcyjna i nietypowa dieta, a produkty, które są w niej zakazane, mogą cię bardzo zaskoczyć.
W protokole autoimmunologicznym podstawą jest odstawienie glutenu i nabiału oraz stopniowe wprowadzanie kolejnych pokarmów pod opieką dietetyka. Informacje o tym, co dokładnie możesz jeść, a z czego powinieneś zrezygnować, znajdziesz poniżej.
Obejrzyj film i dowiedz się więcej: Protokół autoimmunologiczny
Protokół autoimmunologiczny zakłada wykluczenie wszystkich potencjalnie szkodliwych produktów na co najmniej 30 dni, a najlepiej na 90 dni. Niestety, czasami zmiany muszą być wprowadzone na dłuższy czas. Jest to bardzo indywidualna kwestia. Następnie włącza się po kolei zakazane produkty i obserwuje się organizm. Problematyczne mogą być wszystkie produkty lub tylko jeden. Najczęściej problem dotyczy grupy produktów (np. nabiał, warzywa psiankowate, pestki, orzechy, zboża i pseudozboża). Dieta eliminacyjna jest wbrew pozorom najprostszą i najszybszą drogą do polepszenia stanu zdrowia. Aby wprowadzić eliminacje, najlepiej wykonać testy nietolerancji pokarmowych. Takie testy może zlecić ci jeden z naszych dietetyków.
Protokół autoimmunologiczny a dieta
Zaplanowanie odpowiedniego odżywiania w chorobach autoimmunologicznych to duże wyzwanie, dlatego nie powinno się tego robić samemu. Bardzo przydatna będzie pomoc dietetyka, który zaproponuje odpowiednie rozwiązanie i pokieruje naszą ścieżką leczenia (polecamy skorzystać z doświadczonej kadry Ajwen).
Dieta w autoagresji obowiązkowo nie powinna zawierać glutenu i nabiału. W zależności od stanu naszego organizmu, schorzeń i dolegliwości możemy zdecydować się na dietę paleo, protokół autoimmunologiczny, Body Ecology Donny Gates czy dietę dr Dąbrowskiej – możemy też stosować je na przemian. Ważne są również indywidualnie dobrane suplementy.
Odpowiednia dieta ma nam pomóc w redukcji dolegliwości. Bardzo ważne jest więc zlokalizowanie czynników wyzwalających chorobę. Istotne jest również uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów, które mogły być spowodowane nieprawidłowym wchłanianiem, a także zadbanie o nasze jelita. Odzyskanie właściwej funkcji przewodu pokarmowego może potrwać od sześciu miesięcy do nawet roku! W tym czasie naszym głównym celem powinna być odpowiednio dobrana dieta.
Dieta w protokole – najważniejsze zasady
Poniżej prezentujemy najważniejsze zasady, które obowiązują w protokole autoimmunologicznym. Oczywiście nie wszystko da się wpasować w jeden schemat, więc jeśli masz jakiekolwiek pytania czy wątpliwości, warto to skonsultować z dietetykiem.
1. Spożywaj żywą żywność
Żywa żywność to żywność fermentująca, dojrzewająca, kiszona, niepaczkowana i nieobrobiona termicznie.
2. Spożywaj czystą żywność
Chodzi o żywność bez dodatków, konserwantów, sterydów i antybiotyków. Sięgaj po produkty, które nie są genetycznie modyfikowane.
3. Ogranicz martwą żywność
To żywność paczkowana, która może przeleżeć kilka albo kilkanaście lat i nic jej nie będzie. Przykładem martwej żywności jest mleko UHT, które nie ma żadnych wartości odżywczych.
Przeczytaj: mleko krowie kontra mleko roślinne
4. Wyklucz gluten z diety
Zastosowanie protokołu autoimmunologicznego oznacza wykluczenie glutenu na 100%. Kryje się za tym rezygnacja z produktów zawierających gluten, czytanie etykiet podczas zakupów (nawet w mięsie można znaleźć gluten!) oraz wysterylizowanie otoczenia (kuchnia, naczynia, warunki przygotowywania potraw). Gluten krzyżuje się z wieloma produktami i dlatego powstał protokół autoimmunologiczny. Obecnie znamy 24 substancje, które reagują krzyżowo z glutenem. Są to: żyto, jęczmień, orkisz, polska pszenica, owies, gryka, sorgo, proso, amarantus, komosa ryżowa, kukurydza, ryż, ziemniak, konopie, teff, soja, mleko, czekolada, drożdże, sezam, tapioka (maniok lub juka), jajka oraz kawy (instant, latte, espresso, importowane).
Sprawdź: Dieta bezglutenowa – jak to ogarnąć?
5. Ostrożnie ze zbożami i kaszami
W protokole całkowicie wyłącza się zboża. Oczywiście dietę można modyfikować i jeśli po zakończeniu protokołu włączamy zboża (np. amarantus, grykę czy kaszę jaglana), to muszą one posiadać certyfikaty bezglutenowe potwierdzające bezpieczeństwo.
6. Sprawdź nietolerancję na jaja
Jest to kolejny produkt zabroniony podczas protokołu AIP. Czy wiesz, że 50% osób nie toleruje jaj? W chorobach autoimmunologicznych problem dotyczy aż 80% osób. Często jest to bezobjawowe. Warto zrobić testy nietolerancji pokarmowej IgG, IgA. Jeśli pojawi się nietolerancja, trzeba całkowicie wykluczyć jaja z diety lub spożywać tylko żółtko (to zależy od stopnia nasilenia nietolerancji). Nietolerancje bywają zarówno na jaja kurze, jak i przepiórcze, kacze i gęsie. Gdzie możesz zrobić badania na nietolerancję jaj? Polecamy testy w Vitaimmun – FoodScan IgG/IgA 112.
Dowiedz się więcej: Alergie i nietolerancje pokarmowe
7. Spożywaj zielone warzywa, unikaj roślin psiankowatych i zrezygnuj ze strączków
Strączki zawierają lektyny, które przyklejają się do naszych tkanek oraz do jelit. Po spożyciu roślin strączkowych lektyny przechodzą przez jelita do krwiobiegu, co powoduje stany zapalne w całym organizmie. Przyczyniają się tym samym do wywoływania chorób autoimmunologicznych.
Dowiedz się więcej na temat strączków
8. Zrezygnuj z nabiału
Dlaczego? Warto zrezygnować z produktów mlecznych ze względu na kazeinę (która drażni jelita i wywołuje autoagresję) oraz alfa i beta laktoglobulinę. Nabiał zawiera również laktozę, której większość ludzi nie toleruje.
9. Ostrożnie z owocami
W zależności od choroby i dolegliwości możliwe będzie spożywanie owoców. To w dużej mierze kwestia indywidualna. Na pewno ważne jest wyłączenie soków owocowych ze względu na fruktozę.
10. Dbaj o jelita i wprowadź enzymy trawienne
Przeczytaj, jak poprawić pracę jelit.
11. Wyklucz chemię ze swojego otoczenia
Bardzo ważne w chorobach immunologicznych jest usunięcie chemii z jedzenia, kosmetyków oraz otoczenia.
12. Unikaj stresu
Popraw swoje relacje, zadbaj o brak toksyczności w twoim życiu i unikaj sytuacji stresowych, gdyż mają on wpływ na twój organizm. Pamiętaj o relaksie, odpoczynku i dobrze spędzonych chwilach. Produkcja endorfin pozwoli na redukcję stresu!
Produkty dozwolone
Zapoznałeś się już ze sporą dawką informacji. Jest tego dużo do przyswojenia, ale najważniejsze przed tobą. Dotarłeś do momentu, w którym zdradzimy ci, jakie produkty są dozwolone w protokole autoimmunologicznym. Co możesz jeść, a czego powinieneś unikać?
1. Mięso, ryby, owoce morza i jaja (jeśli nie ma nietolerancji)
Baranina, dzik, indyk, cielęcina, gęś, jagnięcina, jeleń, kaczka, konina, królik, kurczak, wieprzowina, dorsz, flądra, halibut, makrela, łosoś, pstrąg, sardynki, szczupak, śledź, tuńczyk, homar, kraby, krewetki, langusty, kałamarnica, małże, omułki, ostrygi, ośmiornica.
2. Podroby
Warto spożywać wewnętrzne organy zwierząt, np. wątroby, serca czy nerki z kurczaka, królika albo cielaka. Podroby muszą być koniecznie ekologiczne i muszą pochodzić ze sprawdzonych źródeł. Warto również spożywać szpik kostny oraz bulion.
3. Surowizna
Najlepszym mięsem jest surowa wątroba, która jest słodka w smaku. Jeśli masz problem ze spożyciem surowego mięsa, można zrobić koktajl ze spiruliną i chlorellą.
Surowa wątroba zawiera prawdziwe żelazo, które ma dużą biodostępność, a także witaminy z grupy B oraz enzymy wspomagające trawienie.
4. Warzywa
Jedz przede wszystkim zielone warzywa, takie jak: kapusta, brokuł, kalafior, brukselka, kalarepa, szparagi, kabaczki, kiełki, cebula, szczypiorek, rzodkiewka, czosnek, rzepa, por, jarmuż, seler naciowy, koperek, pietruszka, szpinak.
5. Owoce
Agrest, ananas, arbuz, aronia, awokado, banan, borówka, brzoskwinia, cytryna, czereśnia, figa, granat, grejpfrut, gruszka, jabłko, jagoda, jeżyna, kiwi, liczi, mango, malina, mandarynka, marakuja, melon, morele, morwa, nashi, papaja, pigwa, pomelo, pomarańcza, poziomka, porzeczka, śliwka, truskawka, wiśnia, żurawina.
6. Kiszonki
Kiszone ogórki, buraki i kiszona kapusta, która poprawia florę bakteryjną jelit (jeśli nie występuje nietolerancja histaminy).
7. Tłuszcze
Awokado, olej kokosowy, tłuszcz zwierzęcy, oliwa, olej z wątroby dorsza (tran) lub kryla.
8. Napoje
Woda, napary i herbaty ziołowe.
Czego zabraknie w twojej lodówce? Produkty zakazane
1. Mięso, ryby i jaja
Produkty z puszki, produkty przetworzone, produkty zawierające konserwanty, parówki, mielonki, mięso i ryby niewiadomego pochodzenia, pochodzące z hodowli masowych, niewypasane naturalnie i ekologicznie.
2. Warzywa
Rezygnacja z warzyw z grupy psiankowatych. Są to warzywa, które szczególnie oddziałują na nasz organizm. Ingerują w funkcjonowanie naszego mózgu, rozszczelniają jelita oraz wpływają na układ odpornościowy. Jest to związane z substancjami chemicznymi nazywanymi glikoalkaloidami, które są używane przez rośliny do odstraszania zwierząt. Ponadto psiankowate zawierają groźne lektyny oraz saponiny, podobnie jak zboża czy strączki. Pomidor zawiera taki typ lektyn, który bardzo szybko dostaje się do krwiobiegu i przyczynia się do rozwoju cieknącego jelita.
Rośliny psiankowate to: ziemniaki, papryka, bakłażan, pomidor, pieprz, chili, tytoń. Więcej na ich temat znajdziesz tutaj.
Rezygnujemy również ze strączków, które zawierają niebezpieczne lektyny. Są to: fasola, soczewica, groch, bób, ciecierzyca, soja, orzeszki ziemne.
3. Owoce
Protokół autoimmunologiczny pozwala na jedzenie owoców i niektórych produktów skrobiowych typu batat. Jeżeli mamy insulinooporność połączoną z autoimmunologią, to zwykle zmniejszamy ilość węglowodanów w diecie. Robimy tak ze względu na to, że nadmiar insuliny może spowodować autoagresję w organizmie.
4. Cukier i słodycze
Usuwamy z diety: cukier biały i brązowy, ciastka, ciasteczka, batoniki, czekolady, cukierki. Wyrzucamy każdy rodzaj cukru, produkty zawierające syrop glukozowo-fruktozowy, glukozowy. Miód jest w porządku, jeśli mamy go ze sprawdzonych źródeł – wtedy może mieć on korzystne działanie.
5. Orzechy i nasiona
Orzechy brazylijskie, dynia łuskana, kasztany, orzechy laskowe, migdały, pekany, pini, pistacje, sezam, słonecznik, orzechy włoskie, nerkowce – również są niedozwolone podczas trwania protokołu AIP. W tym czasie dozwolony jest jedynie orzech kokosowy.
6. Mąki i kasze ze zbóż
Kasza jaglana, amarantus, kasza gryczana czy komosa ryżowa – należy ich unikać podczas protokołu AIP! Zamiast mąk ze zbóż, możesz stosować takie mąki, jak: z bananów, z kasztanów, żołędziowa, sago (mączka skrobiowa z palmy sagowej), maranta, kudzu.
7. Produkty i dania z mąki pszennej
Powinno się zrezygnować ze wszystkich produktów, które zawierają mąkę pszenną oraz mąki zawierające gluten. Chleb pszenny, bułki pszenne, ciasta, ciasteczka, rogaliki, wafelki, drożdżówki, pączki i innego rodzaju słodkie wypieki, pierogi, naleśniki, pizza, makarony, zapiekanki makaronowe – to wszystko jest niedozwolone.
Przeczytaj: Pszenica – co z nią jest nie tak?
Wskazówka Ajwen: Celiakia oznacza rezygnację z glutenu na 100%. Należy pozbyć się z diety wszelkich produktów mogących zawierać nawet śladowe ilości glutenu: mięsa z hipermarketów, przypraw, sosów czy niecertyfikowanych kasz bezglutenowych (amarantus czy gryka). Dodatkowo otoczenie chorego na celiakię musi zostać całkowicie wysterylizowane. Oznacza to, że kuchnia oraz domownicy muszą się dostosować do diety i zasad chorego.
8. Nabiał
Mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, śmietana, żółty ser, biały ser.
9. Cukier i słodycze
Cukier biały i brązowy, ciastka, batoniki, czekolady, cukierki, czekolada, czekolada mleczna.
10. Tłuszcze roślinne
Zrezygnuj z margaryny i olejów roślinnych, które mogą być toksyczne dla naszego organizmu (np. rzepakowy, słonecznikowy).
11. Napoje
Herbata czarna, zielona, czerwona, herbaty słodzone, kawa, kakao, soki, napoje: słodkie, gazowane, alkoholowe.
Protokół autoimmunologiczny – przeszkody i problemy
Nie wiem, jakie produkty mi szkodzą
Tutaj pomocny może się okazać test nietolerancji pokarmowej. Najlepszy będzie taki, który obejmuje 2 klasy przeciwciał: IgA i IgG. Nietolerancje pokarmowe dają objawy oddalone w czasie od spożycia produktu nawet o 3–4 dni, dlatego trudno zidentyfikować samemu, na jaki produkt jesteśmy nadwrażliwi. Ponadto zdarza się, że objawy są niespecyficzne, niezwiązane z układem pokarmowym. To powoduje, że trudno znaleźć związek z odczuwanymi dolegliwościami a spożywaną żywnością.
Pomimo stosowania diety nie odczuwam poprawy samopoczucia oraz stanu zdrowia
Być może to stan przejściowy, zanim organizm zaadoptuje się do nowego sposobu odżywiania. Jeżeli wprowadziłeś protokół autoimmunologiczny bezpośrednio po stosowaniu przeciętnej diety, bez fazy przejściowej – faza adaptacji może potrwać dłużej, niż gdybyś stosował protokół po wcześniejszym stosowaniu diety paleo lub samuraja (bezglutenowej i bezmlecznej). Możliwe, że spożywasz również zbyt małą ilość węglowodanów lub zbyt mało kalorii w posiłkach. Możesz ponadto cierpieć na dodatkowe, nieuwzględnione w protokole, nietolerancje pokarmowe.
Moje wyniki badań się nie poprawiają
Czasem trzeba trochę poczekać, aby zauważyć poprawę widoczną w wynikach badań. Jeśli jednak dostrzegasz, że masz lepsze samopoczucie, lepszy sen, chudniesz, to znaczy, że twój organizm wraca do równowagi.
Dokuczają mi uporczywe problemy trawienne
Być może zbyt szybko zwiększyłeś ilość tłuszczu w diecie lub masz problem z trawieniem celulozy i źle się czujesz po zjedzeniu surowych warzyw. W takiej sytuacji spożywaj warzywa w postaci gotowanej lub zmiksowanej (np. w formie zupy krem). Spowoduje to rozbicie celulozy na bardziej przyswajalne formy.
Brak mi energii
Bardzo prawdopodobne, że organizm przestawia się na spalanie tłuszczu zamiast cukru i przez kilka pierwszych dni możesz czuć się gorzej.
Uprawiam sport i nie mam siły na treningi
Protokół autoimmunologiczny jest dość restrykcyjną dietą, wykluczającą wiele grup produktów. Po wprowadzeniu takiego sposobu odżywiania organizm musi się przystosować do zmian. Lepiej w początkowej fazie nie trenować zbyt intensywnie i dać organizmowi czas na to, aby się przestawić. Ponadto protokół autoimmunologiczny jest głównie przeznaczony dla osób z chorobami z autoagresji, dla których bardzo intensywny wysiłek nie jest wskazany. Przyczynia się on bowiem do podnoszenia poziomu kortyzolu i rozszczelnienia jelit. Tym samym wzmaga się stan zapalny w organizmie, który chcemy wyciszyć.
Dowiedz się więcej o stanach zapalnych
Nie mogę schudnąć
Być może spożywasz zbyt dużo owoców i masz problem z gospodarką cukrową. Do problemów ze schudnięciem mogą przyczyniać się także niezidentyfikowane nietolerancje pokarmowe, które wywołują stan zapalny w organizmie. Podobnie problemem może być białko jedzone na kolację. Białko również stymuluje wyrzut insuliny, choć nie w tak dużym stopniu jak węglowodany.
Nie mogę przytyć
Być może jesz zbyt mało węglowodanów lub posiłki są zbyt mało kaloryczne. Sprawdź, czy spożywasz wystarczającą ilość posiłków i odpowiednio duże porcje. Jeżeli jesteś osobą aktywną fizycznie, ilość węglowodanów ma tym większe znaczenie.
Czy na pewno masz nadkwasotę i refluks? Zalecenia medyczne/dietetyczne są zwykle takie: jedzmy często ale mało, jedzmy lekkostrawnie, czyli produkty mączne, pszenne lub typu pierś kurczaka (nietłuste), unikajmy kwaśnych potraw, stosujmy leki zobojętniające kwas solny. Pijmy dużo płynów. WSZYSTKIE TE ZALECENIA SĄ ZŁE! Dlaczego? Dowiedz się więcej.
Suplementacja
Suplementacja w protokole autoimmunologicznym to sprawa bardzo indywidualna. Ważne jest, aby nie kupować i nie stosować suplementów na własną rękę. Takie działanie może nam zaszkodzić. Warto zrobić komplet badań i skonsultować je z dietetykiem. Suplementy są dobierane do współistniejącego problemu, np. chore jelita, insulinooporność, zaburzenia metylacji.
Poniżej lista przykładowych suplementów. Przed spożyciem należy wykonać odpowiednie badania i skonsultować wyniki z dietetykiem, który pomoże dobrać odpowiednie suplementy oraz dawkę.
Przykłady suplementów w zaburzeniach metylacji:
- Methyl Guard
- Kwas foliowy zmetylowany 5-MTHF
- B12 zmetylowana (methyl)
- B-Right
- TMG 1–3 g lub więcej
- Q10
- Cholina (500–1000 g) lub fosfocholina 2 × 300 mg
- Omega-3 – DHA/EPA (badania!) 2–3 g
- Selen i cynk (100 mcg / 50 mg) – seleno-L-metionina, chelat aminokwasowy
- Witamina C – 5 g
- Miedź 1,5–3 mg/dzień (1 mg miedzi na każde 15 mg cynku) – nie zawsze
- Magnez (malate) 2 × 100 mg (magnez i wapń)
- Kurkumina
- DIM
- Sylimaryna
- MSM
- Ziemia okrzemkowa
- D3/K2 lub tran, nie używać, gdy jest słońce
- R-ALA (3 × 100 mg lub 3 × 200 mg)
- Probiotyki
- Candida Suport.
Przykłady suplementów w autoagresji:
- D3 – optymalny poziom to ponad 80 ng/ml (K2, D3).
- Selen – norma spożycia to 55 mcg (przy chorobie Hashimoto nawet do: 300–400 mcg – ale przez 3 miesiące). Selen zmniejsza toksyczne działanie jodu na tarczycę.
- Ferrytyna, normy 12–150 ng/ml. Poziom 40 ng/ml jest potrzebny, by zastopować wypadanie włosów, a ponad 70 ng/ml – jest niezbędny, by włosy odrosły. Optymalny poziom w przypadku choroby Hashimoto to 90–110ng/ml. Dawkę stosujemy 3 × 1.
- Cynk 25–50 mg (optymalnie ok. 30 mg/dzień). Wyższe dawki mogą obniżyć poziom żelaza i miedzi w organizmie (co w przypadku MTHFR jest dobre).
- Miedź 1,5–3 mg/dzień (1 mg miedzi na każde 15 mg cynku)
- Omega-3 (DHA, EPA)
- Hormony tarczycy: Euthyrox, Letrox, Novothyral
- Sproszkowana tarczyca (1/2 dawki)
- Czasami jod (kelp) lub algi w diecie
- Witamina C (acerola, camu camu)
- R-ALA (3 × 100 mg lub 3 × 200 mg)
- TMG (trimetyloglicyna – betaina) (3 × 1000 mg) – donor grup metylowych
- Żywe kultury bakterii (Lactobacillus i Bifidobacterium) lub SBO – Body Biotics
- B-complex (zmetylowany) – Jarrow Formulas (1000%)
- Betaina HCL (650 mg)
- Cholina (0,5–1 g), Inozytol (0,5–4 g) – witamina z grupy B
- Kurkumina 500–2000 mg/dzień
- Cynamon – wyciąg w kapsułkach 1000 mg/dzień
- Resveratrol 2 × 5 mg (już działa) – zwykle 250–500 mg/dzień
- Berberyna (berberyna HCL) – 500–1000 mg/dzień
- Wyciąg z pestek winogron (Grape Seed Extract) – 500–600 mg/dzień
- Korzeń Maca – 10 g/dzień
- Kwercetyna 800 mg (2–3 razy dziennie)
- Gotu Kola – poprawia funkcje mózgu, np. w chorobie Alzheimera (1000 mg/dzień)
- Sylimaryna (300 mg × 3)
- Multiwitaminy – naturalne.
Najważniejsze porady w protokole autoimmunologicznym
Poniżej najważniejsze wskazówki, które pomogą ci podczas stosowania protokołu autoimmunologicznego. Jeśli masz pytania umów się na wizytę z dietetykiem, który rozwieje wszystkie twoje wątpliwości.
- Pij codziennie minimum 2 l wody.
- Jedz dobre tłuszcze: awokado, olej kokosowy, smalec, łój wołowy i barani, oliwa z oliwek.
- Unikaj produktów przetworzonych z dodatkami E.
- Sprawdzaj etykiety każdego produktu, który chcesz zakupić – gluten może być wszędzie!
- Jedz mięso i warzywa z ekologicznych źródeł.
- Łącz mięso z warzywami nieskrobiowymi.
- Unikaj roślin psiankowatych, takich jak: ziemniaki, pomidory, papryka, bakłażan, jagody goji, tytoń (palenie papierosów) oraz niektórych przypraw (np. pieprz, gałka muszkatołowa, chili).
- Dbaj o jelita – ich naprawa może potrwać nawet do roku!
- Jedz kiszonki, gdyż zawierają żywe kultury bakterii (jeśli nie masz nietolerancji histaminy).
- Spożywaj surowe warzywa do każdego posiłku, jeśli twój organizm nie ma problemu z trawieniem. Jeśli pojawiają się problemy, warto wprowadzić warzywa gotowane, np. zupy kremy.
- Pij soki warzywne z wyciskarek.
- Unikaj soków owocowych ze względu na nadmiar cukrów. Natomiast same owoce zwykle są dozwolone. To zależy od tego, czy cierpisz na insulinooporność i w jakim stopniu jest ona nasilona.
- Spożywaj produkty, które odżywają ciało i umysł. Wybieraj te gęste odżywczo: wątroba i inne podroby, tłuszcz zwierzęcy, wywary na kościach, brokuły, jarmuż, zielone warzywa.
- Cierpisz na wzdęcia – wyłącz produkty z grupy FODMAP.
- Prowadź swój dzienniczek żywieniowy. Codziennie zapisuj objawy, samopoczucie, wagę, wypróżnienia (dzienniczek możesz prowadzić w naszej aplikacji Pogotowie dietetyczne).
- Zadbaj o relaks, stosuj zasadę 8-8-8 (8 godzin pracy, 8 godzin czasu wolnego, 8 godzin snu).
- Zadbaj o swoje nadnercza (dowiedz się więcej).
Gotowy jadłospis zgodny z założeniami protokołu autoimmunologicznego znajdziesz w naszej aplikacji Ajwendieta.
Pamiętaj, że powyższa treść nie jest poradą medyczną. Wszelkie zmiany żywieniowe przeprowadzaj pod opieką lekarza lub dietetyka!
JEŚLI POTRZEBUJESZ POMOCY, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN
Autor
Tagi
Administratorem Państwa danych osobowych jest osobowych jest Iwona Wierzbicka, prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Ajwendieta Dietetyka Kliniczna Iwona Wierzbicka (NIP: 9910011175). Dane osobowe przetwarzane będą wyłącznie w prawnie usprawiedliwionych celach administratora danych polegających na prezentowaniu komentarzy dotyczących funkcjonowania serwisu internetowego oraz jakości towarów i usług w nim dostępnych. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne, ale też niezbędne do opublikowania komentarza. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Państwa danych osobowych mogą Państwo znaleźć w naszej Polityce prywatności na temat zasad przetwarzania danych osobowych.
Podobne tematy
Czy olej kokosowy jest super?
W dietetyce, podobnie jak w życiu, wiele metod i produktów przeżywa swoje wzloty i upadki. Raz są uwielbiane, innym razem – oskarżane przez społeczeństwo i naukowców. Sytuacja wygląda podobnie, jeżeli chodzi o popularny od jakiegoś…
WIĘCEJ >Grillowanie – czy może być niebezpieczne?
Planujesz grilla? Dowiedz się co dzieje się z żywnością podczas obróbki termicznej.
WIĘCEJ >3 sposoby na insulinooporność
Insulinooporność wiąże się z koniecznością wprowadzenia dosyć dużych zmian – zarówno w diecie, jak i w stylu życia. Niestety nie ma drogi na skróty. Poznaj 3 proste sposoby na insulinooporność, które działają. Sprawdź, o co…
WIĘCEJ >Śmietana – co się w niej kryje?
Kiedyś zachciało mi się jagód z cukrem i śmietaną :) Z moją manią zerkania na etykiety miałam problem znaleźć choć jedną z "normalnym" jak to przystało na śmietanę składem. Oto jedna z nich, zawiera: skrobię
WIĘCEJ >