Jak wybrać dobry nóż?

Nóż to najlepszy przyjaciel kucharza. Tylko jak wybrać dobry nóż? Sprawdź, jak to zrobić!

Są różne rodzaje noży i jest od groma firm, które je produkują. Tak naprawdę najistotniejsza jest jedna kwestia – nóż ma dobrze leżeć w dłoni. Ma być przedłużeniem ręki kucharza. O tym, jak ważne jest to narzędzie, wie każdy, kto samemu przygotowuje posiłki. Z doświadczenia wiem, że w wielu polskich domach te noże, które są w szufladach, to po prostu naostrzone kawałki blachy. Jeśli nóż kosztuje kilka złotych, to nie oszukujmy się – szału nie będzie. Problemem jest to, że taki produkt po pierwsze szybko się tępi, po drugie jest bardzo elastyczny i wygina się na boki, gdy kroi się coś twardszego, np. seler. O ostrości i elastyczności napisze później, teraz skupmy się na rodzajach noży.

Rodzaje noży kuchennych

Noże najbardziej przydatne w kuchni to:

• Nóż szefa kuchni – uniwersalny, duży, ciężki nóż. Idealny do cięcia, siekania, a nawet jako lekki tasak.
• Santoku – jest podobny do noża szefa kuchni, ale ostrze ma lekko półokrągłe.
• Deba – nóż krótszy niż santoku, łączy elementy noża szefa kuchni i tasaka. Odpowiedni do siekania, odcinania rybich głów, czy kości lub chrząstek.
• Jarzyniak – mały nożyk do obierania warzyw.
• Nóż do filetowania – ma cienkie, elastyczne ostrze, które może się lekko wygiąć w łuk, dzięki czemu łatwo zdejmuje się nim np. skórę z ryby.
• Nóż do chleba – czyli nóż z ząbkami.

Ostrze i rękojeść

Ogólnie noże europejskie są zrobione ze stali nierdzewnej, a noże japońskie – ze stali węglowej. Oczywiście są używane też różne domieszki. Ale dla normalnego człowieka ta wiedza jest zbędna. Chodzi o to, że noże stalowe są bardziej wytrzymałe. Wygodniej się je też ostrzy, można używać do tego stalki (metalowy pręt z rączką do ostrzenia). Noże ze stali węglowej są mniej odporne na uszkodzenia i na kruszenie (np. gdy spadną na podłogę). Noże te ostrzy się na specjalnych kamieniach i trwa to kilkanaście minut. Są też nieodporne na kwasy organiczne, czyli mają skłonność do rdzewienia.

Rękojeść może być metalowa, plastikowa lub drewniana. Jest to kwestia wygody osoby używającej nóż. Plastikowe rączki mają skłonność do pękania, gdy nóż spada na podłogę, metalowe powodują, że nóż jest trochę cięższy, a drewniane nie lubią wody i wilgoci.

Jaki nóż kupić?

Dla mnie najważniejsza jest jedna sprawa. Gdy decyduję się na zakup noża, to musi on dobrze leżeć w mojej dłoni, musi być wyważony i muszę go „czuć”. Nóż nie powinien być giętki (chyba że jest do filetowania). Kolejną ważną kwestią jest to, żeby ostrze było od początku do końca. Czasami noże zakończone są tak zwaną „brodą”, przez co nie można ich do końca naostrzyć i po jakimś czasie nie docinają surowców do końca.

Moim celem nie jest wskazanie tego, jakiej firmy produkty macie kupić – decyzję musicie podjąć sami. Warto jednak być świadomym kilku kwestii związanych z nożami.

Zasady pracy z nożem

Podstawowe zasady:

• nóż powinien być zawsze ostry,
• nie wolno chodzić z nożem,
• nóż niesiemy zawsze ostrzem w dół.

Ostro!

Najważniejszą sprawą jest ostrość noża. Nie chodzi tylko o to, że dzięki temu łatwiej się kroi. Naostrzony nóż dłużej się zużywa, a przy krojeniu nim nie jest potrzebne użycie siły – po prostu „sam idzie”. Miejmy też na względzie własne bezpieczeństwo. Jeśli już „musimy” się uciąć, to tylko ostrym nożem. Dlaczego? Tępy nóż ma poszarpane ostrze z małymi ząbkami. Najgorszymi ranami są te szarpane – najtrudniej się goją. Użycie takiego narzędzia wymaga włożenia w to więcej siły, więc oprócz przecięcia następuje też zazwyczaj uderzenie – siniak. Gdy ostrze jest równo naostrzone, nie ma zadziorów, to przecięcie jest czyste, równe. Takie rany szybciej się goją i mniej bolą. Oczywiście należy zachować szczególną ostrożność i lepiej, aby nie dochodziło do takich sytuacji.

Dlaczego nie wolno chodzić z nożem?

Nóż ma służyć do krojenia, czyli bierzesz go do ręki w konkretnym celu. Bardzo niebezpieczne jest spacerowanie po kuchni/domu z nożem. Na przykład kroimy coś, ale przypomniało nam się, że mamy coś jeszcze wyjąć z lodówki i idziemy tam z nożem w ręce. W ten sposób możemy zranić nie tylko siebie, lecz także kogoś innego oraz możemy uszkodzić coś w domu.

Nóż niesiemy zawsze ostrzem w dół

Jeśli już musimy gdzieś podejść z nożem, to zawsze trzymamy go za rączkę, ostrzem w dół. Ma to na celu bezpieczeństwo, aby ktoś przechodzący obok nie nadział się na nóż.

Jak dbasz, tak masz!

Co jeszcze warto wiedzieć?

1. Nóż zawsze musi być czysty. Niedopuszczalne jest zostawienie brudnego noża na noc, nawet jeśli tylko przekroiliśmy pomidora na kolację. Nóż ma być czysty i suchy.
2. Nie wolno myć noży w zmywarce. Powoduje to rozhartowanie ostrza – nóż będzie się szybko tępił i będzie problem, żeby go naostrzyć.
3. Należy ostrzyć nóż na odpowiednim narzędziu, np. na stalce lub kamieniu. Najlepiej przy zakupie zapytać o to sprzedawcę i dobrać odpowiednie narzędzie do ostrzenia. To, że będzie nam potrzebne, jest pewne.

Zobacz jeszcze film:

Chcesz się nauczyć gotować? Sprawdź:

• Potrawy z ryb i owoców morza
• Potrawy z mięsa
• Podroby, z czym to się je?
• Deser paleo
• Potrawy z jajek
• Sałatki, dania z warzyw, twarożki bezmleczne
• Wariacje z sosem winegret

Prawa autorskie – zapoznaj się!