Cukrzyca – jakie zrobić badania?

Coraz więcej osób ma problemy z prawidłowym funkcjonowaniem gospodarki cukrowo-insulinowej. Zmagają się z tym nawet dzieci. Bagatelizowanie tego rodzaju zaburzeń może wiązać się z rozwinięciem się cukrzycy typu 2. Dlatego tak ważna jest odpowiednia diagnoza, aby można było podjąć kroki i zapobiec rozwojowi tego schorzenia. Najistotniejszym czynnikiem będzie tu odpowiednia dieta. Sprawdź, co można zrobić, aby nie dopadła cię cukrzyca.

Czy to cukrzyca?

Przede wszystkim, aby ocenić swoją gospodarkę cukrową i insulinową, warto zbadać poziom glukozy i insuliny na czczo. W przypadku glukozy powinien on wynosić do 100 mg/dl (<5,6 mmol/l). Jeżeli kształtuje się on pomiędzy 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), to mówimy o nieprawidłowej tolerancji glukozy. Jeżeli w dwóch oznaczeniach poziom glukozy na czczo przekroczy 126 mg/dl, mówimy o cukrzycy.

Natomiast poziom insuliny na czczo powinien być jednocyfrowy, mimo że normy laboratoryjne mieszczą się w zakresie 6–25 mU/l. Jeżeli insulina na czczo wynosi 10 i więcej mU/l, wskazuje to na problem z insulinoopornością. Czasem jednak zdarza się, że insulina na czczo jest jednocyfrowa, ale jej zbyt duży wyrzut występuje po obciążeniu glukozą. To także jest zjawisko nieprawidłowe. Dlatego badanie glukozy i insuliny na czczo nie daje nam całościowego poglądu na to, jak wygląda gospodarka cukrowa.

Test OGTT

Jeżeli poziom glukozy na czczo wynosi do 115 mg/dl, możemy wykonać OGTT, czyli doustny test tolerancji glukozy. Badanie to polega na wypiciu 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody (u dzieci: 1,75 g glukozy/kg masy ciała, maksymalnie 75 g glukozy). Oznaczenia glukozy oraz insuliny powinny być wykonane pięciopunktowo: na czczo, po 30 minutach, po 1 godzinie, po 2 godzinach oraz po 3 godzinach. Pięciopunktowa krzywa cukrowa i insulinowa są niezbędne, aby móc całościowo ocenić gospodarkę cukrowo-insulinową. Poziom glukozy na czczo powyżej 115 mg/dl jest przeciwwskazaniem do wykonania badania. Nie powinno się go robić także u pacjentów w ciężkim stanie ogólnym albo u osób z ostrymi chorobami przewodu pokarmowego.

Sprawdź: Insulinooporność – dieta i styl życia

Niestety nadal często możemy się spotkać z testem OGTT, w którym oznacza się tylko glukozę na czczo oraz po 2 godzinach od wypicia roztworu, bez badania poziomu insuliny. Tymczasem zwykle to ten parametr jako pierwszy wykazuje nieprawidłowości.

Jak się przygotować do badań?

O czym należy pamiętać, gdy robimy badanie krzywej cukrowej i insulinowej, aby wyszło miarodajnie?

• Na 3–4 dni przed badaniem pacjent powinien jeść minimum 150 g węglowodanów, powinny być to węglowodany złożone. Nie należy stosować żadnych restrykcyjnych diet.
• Badania nie powinno się robić w czasie infekcji.
• Na 3 dni przed pójściem do laboratorium nie można spożywać alkoholu.
• Należy zgłosić lekarzowi leki, które mogą mieć wpływ na poziom glukozy.
• Metformina powinna być odstawiona na kilka dni przed badaniem.
• Ostatni posiłek należy spożyć najpóźniej na 8 godzin przed badaniem.
• Badanie powinno być wykonane w spokoju – nie należy przed nim podejmować intensywnego wysiłku fizycznego, np. długiego spaceru czy biegu. Natomiast w trakcie badania należy siedzieć lub leżeć i nie przemieszczać się, np. do toalety. Takie zachowanie może zaburzyć wynik.
• W trakcie badania nie można spożywać żadnych płynów, posiłków, nie wolno palić papierosów, nie należy też przyjmować żadnych leków.
• Badanie powinno się robić w porze porannej, ponieważ po południu zmniejsza się tolerancja glukozy.

Sprawdź: Krzywa glukozowo-insulinowa – co warto wiedzieć?

Pamiętajmy, że fałszywie dodatni wynik może wystąpić u osób będących w silnym stresie i u osób głodzonych. Niektóre leki, takie jak np. glikokortykosteroidy czy leki psychotropowe, również mogą spowodować otrzymanie wyników fałszywie dodatnich. Natomiast obniżenie tolerancji węglowodanów może nastąpić na skutek stosowania diety niskowęglowodanowej, u osób starszych oraz po nadmiernym wysiłku fizycznym.

Cukrzyca – inne badania

Kolejnym badaniem, jakie można wykonać celem sprawdzenia jak funkcjonuje gospodarka cukrowa, jest badanie hemoglobiny glikowanej HbA1c. Badanie to pozwala ocenić, w jakim zakresie zachodzi w organizmie proces glikacji, czyli nieenzymatycznego łączenia się glukozy z wolnymi grupami aminowymi białek. Zaobserwowano, że poziom glikowanych białek jest proporcjonalny do stężenia glukozy we krwi, zatem poziom hemoglobiny glikowanej wzrasta w przebiegu cukrzycy. W badaniu tym istotne jest zjawisko glikacji hemoglobiny, ponieważ ma ona stosunkowo długi okres półtrwania we krwi.

Oprócz badania hemoglobiny glikowanej można ocenić również stopień glikacji innych białek, np. fruktozoaminy. Ma ona krótszy okres półtrwania niż hemoglobina i pozwala ocenić stan gospodarki cukrowej na przestrzeni kilku, kilkunastu dni. Natomiast hemoglobina glikowana ocenia wyrównanie metaboliczne pacjenta na przestrzeni 4–6 tygodni.

Polecamy: Cukrzyca typu 1 – sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka

Pamiętaj, że w celu prawidłowej interpretacji wyników, polecamy umówić się na wizytę do dietetyka klinicznego.

Prawa autorskie – zapoznaj się!