Trądzik i problemy skórne a dieta

Wiele osób, które mają problemy z cerą, udaje się do dermatologa, a następnie stosuje maści, kremy albo łyka antybiotyki. Czy to wystarczy? Czy może zdrowie cery zaczyna się od środka, np. w żołądku albo jelitach? Sprawdź, co może być skuteczne na trądzik.

Hipokrates kiedyś powiedział, że wszystkie choroby zaczynają się w jelitach i pewnie sporo w tym prawdy. Hasło „jesteś tym, co jesz” nie jest już modne, jednak jeśli sięgamy po „śmieciowe” jedzenie, to nasza cera na pewno nie będzie pełna blasku. Obecnie coraz częściej mówi się, że jesteś tym, co twój organizm zrobi z żywnością.

Każdy z nas jest inny, mamy inne geny i ich modyfikacje, inną mikroflorę jelitową, aktywność enzymów, zakwaszenie żołądka czy nietolerancje pokarmowe. To, co dla jednego może być lekarstwem, dla drugiej osoby może być szkodliwe.

Trądzik może być spowodowany:

• zaburzeniami hormonalnymi,
• określonymi produktami spożywczymi,
• problemami z jelitami.

1. Zaburzenia hormonalne

Najczęstsze zaburzenia hormonalne, jakie mogą wpływać na stan cery, to:

• zaburzenia gospodarki węglowodanowo-insulinowej,
• nadmiar wolnego testosteronu u kobiet,
• zaburzenia równowagi estrogenów (w szczególności proporcji 2 : 16),
• niedoczynność tarczycy,
• zaburzenia równowagi androgenów u mężczyzn,
• choroby autoimmunologiczne i stany zapalne wpływające na cały organizm.

Insulina

Jej nadmiar pojawia się zwykle przy insulinooporności, zespole policystycznych jajników, stanach zapalnych lub podczas stresu i przy nadmiarze kortyzolu w organizmie. Insulinooporność to zwykle konsekwencja zwiększonej podaży węglowodanów w diecie, czyli np. spożywania ich w każdym posiłku lub nieadekwatnie dużo w stosunku do ilości aktywności, którą ma się na co dzień.

Oporność na insulinę na poziomie komórkowym mogą powodować również stany zapalne w organizmie, np. zespół przesiąkliwego jelita i przedostawanie się endotoksyn z jelita do krwiobiegu, dysbioza jelitowa czy nietolerancje pokarmowe. Może się przyczynić do tego też nadmiar kawasów omega-6 w diecie, syrop glukozowo-fruktozowy, dodatki do żywności, nadmierna obróbka żywności, (np. smażenie z mocnym zarumienieniem), żywność mocno przetworzona (np. w postaci przetworów – kiełbasy, wędliny lub owocowe serki) czy zawierająca toksyczne substancje.

Toksyny środowiskowe

Na stany zapalne mogą również wpływać toksyny środowiskowe. Przy nadmiernym wydzielaniu insuliny zwiększa się tendencja do magazynowania zapasowej tkanki tłuszczowej, a co za tym idzie – toksycznych substancji. Zaburzona zostaje również gospodarka hormonów płciowych, zwykle u kobiet pojawiają się zaburzenia miesiączkowania, PCOS, nadmiar testosteronu, hirsutyzm, łojotokowe zapalenie skóry, przetłuszczająca się cera. U mężczyzn z kolei może się pojawić nadmiar hormonów żeńskich.

Sen i słońce

Na gospodarkę hormonalną mają również wpływ sen i słońce. Zbyt mała ekspozycja na światło słoneczne i zbyt duża na światło niebieskie promieniujące od monitorów zaburza produkcję wszystkich hormonów, w tym melatoniny, która jest bardzo ważna. Zauważyłam u moich pacjentów, że wczesne kładzenie się spać i spacery na świeżym powietrzu często przywracają zdolność do chudnięcia. Jak to się ma do trądziku?

Niemożliwość schudnięcia często się wiąże z nadmiarem insuliny, który zaburza glukagon – hormon angażujący zapasową tkankę tłuszczową do procesów energetycznych. Jeśli pacjent zaczyna chudnąć, często oznacza to spadek poziomu insuliny. Przy obniżonym poziomie insuliny hormony mają większą szansę powrotu „do normalności”, wielu pacjentów zgłasza również poprawę stanu cery i mniejsze wydzielanie łoju.

Dlaczego spacery, a nie fitness czy siłownia? Wielu moich pacjentów jest aktywnych, a mimo to nie potrafi schudnąć. Kluczowe znaczenie ma tutaj przebywanie na zewnątrz, obserwowanie przyrody, które jest kojące dla mózgu. Istotne są też „kąpiele” w promieniach słonecznych, które korzystnie wpływają na przysadkę mózgową oraz synteza endogennej witaminy D3, która ma ogromne znaczenie w regulacji gospodarki węglowodanowo-insulinowej [6, 7, 24].

Rada:

Kiedy to tylko możliwe, nie korzystaj z okularów przeciwsłonecznych. Oczy się przyzwyczają do słońca, a twój mózg nie będzie „mylony” ciemnymi szkłami. Oczywiście tam, gdzie są odblaski, okulary są niezbędne, by nie uszkodzić oczom (śnieg, woda, jasne powierzchnie). Są doniesienia, że nieużywanie okularów słonecznych może zmniejszyć ryzyko poparzenia słonecznego. Jest to prawdopodobnie spowodowane działaniem słońca na mózg, który po prawidłowo odczytanym sygnale uruchamia system ochrony przed promieniowaniem.

Im mniejsze ryzyko poparzenia, tym chętniej przebywamy na słońcu i nie blokujemy syntezy witaminy D3 używaniem filtrów słonecznych. Dla prawidłowej pracy przysadki mózgowej człowiek potrzebuje pełnego spektrum światła słonecznego [12, 13].

Badanie, które warto wykonać: test z 75 g glukozy – krzywa cukrowa i krzywa insulinowa: 0, ½, 1, 2 celem diagnostyki insulinooporności. Można dodatkowo wykonać markery stanu zapalnego: CRP i OB.

Estrogeny

Często słyszymy o przeładowaniu estrogenami czy nierównowadze estrogenowej. Ona również może prowadzić do pogorszenia stanu cery oraz do wypadania włosów. Może mieć też dużo gorsze konsekwencje: nowotwory piersi i narządów rodnych, endometriozę, otyłość, zaburzenia funkcji wątroby, zatrzymywanie wody w organizmie, PMS, a u mężczyzn problem z testosteronem [22].

Skąd się bierze nadmiar estrogenów?

Estrogeny mogą pochodzić z terapii hormonalnej kobiet, prohormonów w żywności i kosmetykach, wody z plastikowych butelek, teflonu, tkanki tłuszczowej zwierząt hodowanych na masową skalę, mięsa zwierząt karmionych soją i nabiału (mleko dostarcza nawet do 60 związków prohormonalnych). Zaburzenia gospodarki estrogenowej mogą wynikać z zaburzeń insuliny, chorób autoimmunologicznych, zaburzeń metylacji, która jest odpowiedzialna za usuwanie nadmiaru estrogenów u mężczyzn, a także u kobiet, w szczególności 16alfa-hydroksyestronu, który – ujmując w skrócie – jest tym złym [6, 7, 17, 22, 24 ].

Co jeść, a czego unikać?

Żywność, której należy unikać, to: soja, piwo, cukier, mleko (wyjątek: kozie i owcze), ryby hodowlane, zwierzęta hodowlane (w szczególności drób).

Czego powinno być więcej w diecie: roślin zielonych, roślin krzyżowych. U kobiet można wprowadzić trzymiesięczną terapię pestkową: 1–15 dni cyklu: pestki dyni + siemię lniane (po dwie łyżki), 16–28 dni cyklu: sezam i pestki słonecznika (po dwie łyżki). Tę terapię stosuje się również w chorobach autoimmunologicznych do wyrównania estrogenów i progesteronu.

Badanie, które warto wykonać: poziom LH i FSH między 2 a 5 dniem cyklu, najlepiej w 3 dniu. Progesteron około 20 dnia cyklu. Indeks estrogenowy z moczu. Zawartość w moczu metabolitów estrogenu – 2-hydroksyestron (2-OHE) i 16alfa-hydroksyestron (16alfa-OHE). Stosunek powinien być większy niż 2. Warto też zbadać gen MTHFR (677T, 1298C).

Obejrzyj webinar: Trądzik i cera – co jej szkodzi?

Tarczyca

Objawami zaburzenia pracy tarczycy jest często sucha skóra, ale nierzadko również trądzik w okolicy ust i trądzik różowaty. Trądzik różowaty to tzw. nerwica naczynioruchowa, która początkowo objawia się okresowo występującym zaczerwienieniem twarzy, a później grudkami i krostami.

Badania, które warto wykonać: TSH (powinno być poniżej 2), Ft4 (powyżej 50%), Ft3 (powyżej 70%). Można również zbadać poziom selenu, cynku i miedzi, choć z krwi mogą być nie do końca miarodajne. Czasami lepiej zrobić analizę pierwiastkową włosa. W ten sposób można zbadać, czy nie doszło do akumulacji metali ciężkich. Dodatkowym badaniem, które rozróżni, czy jest to trądzik, czy pasożyt – roztocze, jest badanie zeskrobin skórnych lub badanie włosów z rzęs i brwi pod kątem nużeńca, który może dawać podobne objawy jak trądzik różowaty.

2. Produkty spożywcze

Mleko i nabiał

Podejrzewam, że jest wiele czynników, które w mleku i jego przetworach wywołują problemy z cerą. Mleko m.in:

• zawiera ogromną ilość substancji hormonalnych oraz antybiotyków, które dezorientują gospodarkę hormonalną organizmu,
• może wywoływać oddziaływanie na insulinę, nasilać jej sekrecję,
• niektóre źródła podają, że zaśluzowuje, co jest dobrą pożywką dla patogenów,
• może negatywnie wpływać na jelita, nasilać w nich stany zapalne,
• zawiera kazeinę w postaci A1 (kiedyś była A2), którą wiąże się z nasilaniem stanów zapalnych, zwiększaniem ryzyka chorób autoimmunologicznych, w tym cukrzycy typu 1 i Hashimoto [14, 15, 23].

Tłuszcze roślinne

W szczególności mam tu na myśli produkty bogate w kwasy omega-6, czyli orzechy, pestki oraz tłuszcze typu: sojowy, słonecznikowy, z pestek winogron, orzechów. Z kwasów omega-6 w wyniku przemian enzymatycznych powstają prozapalne eikozanoidy. Działanie przeciwzapalne wykazują natomiast kwasy omega-3, które w stosunku do omega-6 powinny być spożywane w proporcji 1 : 2. Zwykle są one zaburzone.

Ponadto należy pamiętać, że zarówno kwasy omega-3, jak i omega-6 są wysoce reaktywne, nie należy ich wystawiać na działanie promieni słonecznych ani ogrzewać. Produkty bogate w kwasy omega-6, takie jak: pestki, orzechy, sezam, mak i oleje roślinne powinny być zjadane w dużym ograniczeniu lub powinny być wyeliminowane z diety, jeśli mamy problem z trądzikiem. Natomiast zarówno produkty z kwasami omega-3, jak i omega-6 nie powinny być podgrzewane. Pieczenie na mąkach dyniowych, migdałowych, makowiec, chleby z dodatkiem ziaren stają się prozapalne, a nawet pronowotworowe z powodu utlenionych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych [5].

Produkty nietolerowane – kompleksy immunologiczne

Celem diagnostyki warto wykonać badania określające poziom przeciwciał IgA i IgG na konkretny produkt. To, co powszechnie uważane jest za zdrowe, w twoim organizmie może nie być tolerowane. W wyniku braku tolerancji powstają kompleksy immunologiczne, które mogą sprzyjać rozwojowi autoagresji na zasadzie mimikry molekularnej, czy gromadzenia się kompleksów w tkankach lub występowania stanów zapalnych. Często po eliminacji produktów nietolerowanych cofają się np. objawy łuszczycy i atopowego zapalenia skóry.

Produkty bogate w składniki dodatkowe

Czytaj etykiety, bo szkodzić mogą barwniki, aromaty, wzmacniacze smaku, polepszacze, spulchniacze, konserwanty. Jeśli cierpisz na trądzik, kupuj produkty świeże i samodzielnie przygotowuj z nich potrawy. Unikaj gotowych produktów w paczkach, puszkach, proszkach czy produktów przetworzonych typu wędlina, kiełbasa, parówka.

Cukier i inne „cukroudawacze”

Cukier jest pożywką dla bakterii, wpływa negatywnie na florę bakteryjną jelit, zmienia pH łoju, który staje się bardziej pożywnych dla bakterii skórnych. Nasila też insulinooporność, zaburza gospodarkę hormonalną, może zatem wzmagać trądzik z kilku powodów jednocześnie. „Cukroudawacze” to zarówno naturalne, jak i sztuczne słodziki, które z powodu słodkiego smaku mogą wprowadzać w błąd układ hormonalny. Ponadto w postaci przetworzonej (np. sproszkowanej) nie są już w pełni naturalnym produktem. Spróbuj cukier zamienić na surowy miód i obserwuj swoją cerę. Pamiętaj, że miodu nie należy podgrzewać, bo zamienia się wtedy w zwykły cukier.

Gluten

Gluten jest lektyną, więc z jednej strony może wprowadzać w błąd układ immunologiczny, a z drugiej wpływa na wzrost poziomu zonuliny. Jest ona odpowiedzialna za rozluźnianie ścisłych połączeń w enterocytach, co skutkuje przesiąkaniem endotoksyn z jelita do krwiobiegu. Nadmiar endotoksyn może nasilać objawy trądziku.

Jedna z form nietolerancji glutenu również może mieć manifestację skórną. Jest to tzw. choroba Dühringa, która wyglądem przypomina trądzik. Niektóre osoby, pomimo że nie cierpią na tę chorobę, w ciągu kilku dni po odstawieniu glutenu odnotowują poprawę jakości cery oraz zmniejszone nasilenie wypadania włosów.

Jaja

Pomimo że jaja to najbardziej wartościowy produkt (zaraz po wątróbce), to jednak wiele osób ich nie toleruje. Czasami nietolerancja jest zupełnie bezobjawowa i można ją zdiagnozować jedynie dzięki testom nietolerancji pokarmowej. Natomiast bywa, że nietolerancja daje objawy w postaci zaczerwienienia skóry wokół oczu lub chropowatości na policzkach. Rzadziej w wyniku spożywania jaj pojawiają się objawy trądzikowe.

Kiszonki

Gdy cierpisz na nietolerancję histaminy, to po produktach kiszonych, fermentowanych lub dojrzewających może pojawiać się wysypka na twarzy lub zaczerwienienie.

3. Problemy z jelitami

Już w latach trzydziestych zauważono związek między jelitami a skórą. Wiemy już, że jelita to nasz drugi mózg. Mało kto sobie zdaje sprawę, że chore jelita to również chora skóra. Chris Kresser przytacza raport, z którego wynika, że objawy trądzikowe występują dziesięciokrotnie częściej u osób, które cierpią na SIBO. Jego leczenie spowodowało również zmniejszenie dolegliwości skórnych. Dalej Kresser podaje, że objawy skórne ma 14% pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i 24% pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Zależność między jelitami a stanem skóry może wynikać z kilku czynników jednocześnie. Wśród nich można wymienić m.in. wzrostu przepuszczalności jelita, co może zwiększać ilość endotoksyn LPS (Lipopolisacharydów) we krwi, które zatruwają organizm. Ponadto dysbioza w jelitach wpływa niekorzystnie na gospodarkę węglowodanowo-insulinową, jak również na wchłanianie składników pokarmowych i rozkład niektórych substancji.

Co może pomóc?

Zmiana diety

Zmiana diety na pozbawioną glutenu, jaj, nabiału oraz pestek i orzechów, jak również olejów roślinnych z wyjątkiem oliwy, oleju kokosowego, awokado i małych ilości oleju lnianego czy z wiesiołka. Dieta powinna składać się z produktów prostych, nieprzetworzonych, mało obrobionych termicznie. Powinny się w niej znaleźć: mięso, owoce, warzywa, zioła i kasze bezglutenowe, jeśli są tolerowane (np. quinoa, amarantus, gryka, kasza jaglana). Chleb można przygotowywać z niepalonej gryki na trzydniowych, moczonych ziarnach. Ponadto w diecie mogą być: batat, maniok, maranta, kasztany, mąka kasztanowa.

Zielone koktaje

Zielone koktajle z brokułu, jarmużu, chlorelli, spiruliny, ziół. Dostarczają związków siarki dla prawidłowego wydzielania łoju przez skórę. Ponadto oczyszczają, chelatują metale ciężkie, zasilają mitochondria, dostarczają antyoksydantów.

Olej z wiesiołka

Olej z wiesiołka i zawarty w nim kwas GLA (gamma-linolenowy) ma udowodnione działanie przeciwzapalne. W szczególności pomocny jest w chorobach skóry i chorobach układu nerwowego. Dawka: 1 łyżka dziennie.

Cynk

Cynk (100% chelatu aminokwasowego) – 20–50 mg/dzień. Inne dobre postacie cynku to cytrynian cynku i glukonian cynku.

Witamina A

Witamina A – 25 000 IU dziennie przez 3 miesiące. Można również zamienić na regularne spożywanie wątróbki. Kobiety w ciąży nie powinny suplementować tak dużych dawek witaminy A.

Witamina E

Witamina E – mieszanka tokoferoli, ale nie alfa-tokoferole. Dawka: 400 IU dziennie.

Probiotyki

Probiotyki najlepiej dobrać po zrobieniu analizy flory bakteryjnej. Jeśli nie decydujesz się na takie badanie, wybierz suplement, który ma badania medyczne i w składzie znajdują się Lactobacillus i Bifidobacterium.

Kwasy omega-3

Kwasy omega-3 – najlepiej suplementować w postaci tranu fermentowanego lub kapsułek z olejem z dorsza, jeśli cierpisz na nietolerancję histaminy. Ważne, by preparat miał badania pod kątem zawartości dioksyn. Dawkowanie: 1–3 g kwasów omega-3 na dobę.

Witamina D3

Witamina D3 – dawka dobrana do poziomu 25OHD3 we krwi oraz tego, czy spożywasz tran.

Liver Detoxifier

Liver Detoxifier – specjalny preparat z mieszanką ziół i substancji czynnych, które ułatwiają oczyszczanie wątroby. Dawkowanie wg zaleceń producenta.

DIM

DIM – wyciąg z roślin krzyżowych, suplement pomocny w regulacji żeńskich hormonów płciowych. Dawkowanie wg zaleceń producenta.

Obejrzyj webinar:

Bibliografia

1. Rudnicki L., Uwaga!!! Żywność: ukryta prawda o tym, co jemy, Warszawa 2014.
2. Chemia żywności, red. Z. Sikorski, Warszawa 2007.
3. Grimm H.U., Chemia w pożywieniu. Jak działają dodatki do żywności i dlaczego nam szkodzą, Białystok 2014.
4. Krzysztyniak K.L., Obiedziński M.W, Przewodnik po bezpiecznej żywności. Warszawa 2010.
5. James M.J., Gibson R.A., Cleland L.G., Dietary polyunsaturated fatty acids and inflammatory mediator production, https://bit.ly/2UmmrFw (12.07.2017).
6. Kaaks R., Bellati C., Venturelli E. i in., Effects of dietary intervention on IGF-I and IGF-binding proteins, and related alterations in sex steroid metabolism: the Diet and Androgens (DIANA) Randomised Trial, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12947426/ (12.07.2017).
7. Kaymak Y., Adisen E., Ilter N., i in., Dietary glycemic index and glucose, insulin, insulin-like growth factor-I, insulin-like growth factor binding protein 3, and leptin levels in patients with acne, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17655968/ (12.07.2017).
8. Cordain L., Lindeberg S., Hurtado M. i in., Acne vulgaris: A Disease of Western Civilization, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12472346/ (12.07.2017).
9. Danby W., Nutrition and acne, Clinics in Dermatology, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21034984/ (12.07.2017).
10. Wolf R., Matz H., Orion E., Acne and diet, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15556724/ (12.07.2017).
11. Spencer E.H., Ferdowsian H.R., Barnard N.D., Diet and acne: a review of the evidence, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19335417/ (12.07.2017).
12. Holick M., Weil A., The Vitamin D Solution: A 3-Step Strategy to Cure Our Most Common Health Problems, Hudson Street Press 2010.
13. Dowd J.E., Stafford D., The Vitamina D Cure, Wiley 2012.
14. Adebamowo C.A., Spiegelman D., Berkey C.S. i in., Milk consumption and acne in adolescent girls, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17083856/ (12.07.2017).
15. Adebamowo C.A., Spiegelman D., Berkey C.S. i in., Milk consumption and acne in teenaged boys, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4391699/ (12.07.2017).
16. Hoyt G., Hickey M.S., Cordain L., Dissociation of the glycaemic and insulinaemic responses to whole and skimmed milk, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15788109/ (12.07.2017).
17. Buhner H., Naturalny testosteron. Naturalne sposoby przywracania męskiej energii, Biblioteka Nowej Ziemi 2015.
18. Marek L., Trądzik różowaty, http://dermatologia.mp.pl/choroby/chorobyskory/74530,tradzik-rozowaty (10.01.2016)
19. http://www.inlander.com/spokane/got-milk-what-about-drugs/Content?oid=2134801 (10.01.2016)
20. Jelińska M., Kwasy tłuszczowe – czynniki modyfikujące procesy nowotworowe http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0501Jelinska/0Jelinska.html (10.01.2016)
21. Kresser Ch., The Gut-Skin Connection: How Altered Gut Function Affects the Skin, http://chriskresser.com/the-gut-skin-connection-how-altered-gut-function-affects-the-skin/ (10.01.2016)
22. Wentz I., Nowosadzka M., Zapalenie Tarczycy Hashimoto: Jak znaleźć i wyeliminować źródłową przyczynę choroby, 2013.
23. Kazeina A1 i A2, http://paleosmak.pl/kazeina-a1-a2/ (20.01.2016)
24. Smith T., Insulina nasz cichy zabójca, Poznań 2010.

Dieta, a problemy skórne – czytaj całość w PDF

Prawa autorskie – zapoznaj się!