Badania tarczycy: dlaczego samo TSH nie wystarczy?

Często bywa tak, że oceniamy stan swojej tarczycy tylko na podstawie wyniku TSH. To może być jednak bardzo zgubne i należałoby zrobić jeszcze inne badania. Sprawdź, jakie i dlaczego.

Po pierwsze należy pamiętać o tym, że TSH to hormon przysadki, a nie tarczycy. Natomiast to właśnie przysadka stymuluje tarczycę do wytwarzania i wydzielania hormonów FT3 i FT4.

Co wpływa na poziom TSH?

Na poziom tego hormonu wpływają różne czynniki, takie jak:

• niewystarczająca ilość snu (zwłaszcza jeśli dzień albo kilka dni przed badaniem śpimy za krótko),
• stres (szczególnie jeśli jest go więcej w ciągu kilku dni poprzedzających badanie),
• przyjmowanie leków (przede wszystkim sterydów czy leków przeciwdepresyjnych).

Warto o tym pamiętać, zanim wybierzemy się na badanie. Najlepiej zbadać od razu poziom zarówno TSH (nie powinno być wyższe niż 2,0 mU/l), jak i FT3, FT4.

TSH, FT3, FT4 – możliwe wyniki

Cała oś podwzgórze–przysadka–tarczyca działa na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Oznacza to, że jeśli poziom wolnych hormonów jest wysoki, to hamuje to wydzielanie TSH, a niskie stężenie wolnych hormonów pobudza produkcję TSH. Czyli w uproszczeniu: jeśli TSH jest niskie, to poziomy wolnych hormonów powinny być wysokie i odwrotnie, jeśli TSH jest wysokie to poziomy wolnych hormonów powinny być niskie. Ale niestety nie zawsze tak jest.

Sprawdź jeszcze: Tarczyca – co lubi, a czego nie?

Może się zdarzyć tak, że pomimo prawidłowego poziomu TSH poziomy wolnych hormonów są niskie. Sytuacja może też wyglądać tak, że TSH jest wysokie, a poziomy wolnych hormonów są prawidłowe.

Czy to już niedoczynność?

Bywają też takie sytuacje, że TSH wynosi 1,5 mU/l, ale wolne hormony są na poziomie 20%. Nie można wtedy powiedzieć, że jest to niedoczynność, ale jednak poziom wolnych hormonów jest już niski.

Ponadto jeśli TSH jest prawidłowe, a poziomy wolnych hormonów są niskie, to należy zwrócić uwagę na wiele kwestii. Taka sytuacja może wynikać:

• z różnych niedoborów witaminowo-mineralnych,
• ze stanu jelit czy wątroby (konwersja T4 do T3 tylko w 20% zachodzi w tarczycy, a pozostałe 80% – w tkankach obwodowych, głównie w wątrobie, ale też w jelitach czy mięśniach szkieletowych),
• z niedoborowej diety,  
• ze stylu życia (nadmiar niebieskiego światła, niedobór światła słonecznego, niedobór snu, nadmiar stresu).

Często przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której wyniku układ odpornościowy „atakuje” tarczycę. To prowadzi do nieprawidłowego działania gruczołu (w końcowej fazie do jego zniszczenia), a to z kolei powoduje niedoczynność.

Może być też tak, że niedoczynność tarczycy przebiega bez choroby Hashimoto. Przyczyną może być np. mała tarczyca czy niedobór jodu. Ktoś może też cierpieć na subkliniczną niedoczynność tarczycy.

Pełna diagnostyka

A co, jeśli poziom TSH, FT3 i FT4 jest prawidłowy, a mamy objawy jak w niedoczynności? Aby mieć pewność, że z tarczycą jest wszystko w porządku, należałoby jeszcze wykonać badania przeciwciał i to zarówno tych w kierunku choroby Hashimoto (czyli a-TPO i a-TG), jak i te w kierunku choroby Gravesa–Basedowa (czyli a-TRAB).

Do tego jeszcze należy zrobić USG tarczycy. Może się zdarzyć tak, że przeciwciała będą prawidłowe, a w obrazie USG widać zmiany charakterystyczne dla choroby Hashimoto czy np. guzki.

Zatem pełna diagnostyka tarczycy obejmuje: TSH, FT3, FT4, a-TPO, a-TG, a-TRAB i USG tarczycy.

Obejrzyj film: Skuteczna dieta w insulinooporności i Hashimoto

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!